Identyfikacja i delimitacja obszarów problemowych/strategicznej ...

3.2 3.2 Ustalenia Ustalenia empiryczne
empiryczne
W poprzednim podrozdziale wskazano i opisano kanały wpływu infrastruktury społecznej na rozwój
społeczno-ekonomiczny regionów. Jak wskazano, infrastruktura ma głównie pośredni wpływ na
rozwój, poprzez redukcję kosztów transakcyjnych, wzrost produktywności kapitału prywatnego oraz
wzrost akumulacji kapitału ludzkiego i społecznego. Celem poniższego podrozdziału będzie wskazanie
metod pomiaru wpływu infrastruktury na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów, a także
prezentacja podstawowych wyników empirycznych.
W pierwszym etapie mierzenia wpływu infrastruktury publicznej na wzrost gospodarczy osiągano
bardzo wysokie oszacowania wpływu infrastruktury publicznej dla rozwoju ekonomicznego krajów
i regionów (Gremlich, 1994). Były one skutkiem niedoskonałości metod ekonometrycznych, które
w szczególności nie uwzględniały faktu, że infrastruktura publiczna jest też formą społecznej
konsumpcji, więc jej rozwój jest skutkiem rozwoju gospodarczego, a nie tylko jego przyczyną. Korekty
ze względu na endogeniczność oraz niestacjonarność dawały dużo mniejsze oceny wpływu
infrastruktury na wzrost gospodarczy. Z drugiej strony jednak, poprawki niestacjonarności poprzez
estymację modeli na przyrostach zmiennych mogą skutkować pominięciem długookresowej
zależności pomiędzy inwestycjami a wzrostem (Munnel, 1992). Jest to szczególnie istotne
w przypadku infrastruktury edukacyjnej, której efekty są widoczne dopiero po wielu latach.
Restrykcyjne podejście metodologiczne skutkowało uznaniem wpływu inwestycji publicznych na
wzrost gospodarczy ze nieistotny (Tatom 1993, Holtz -Eakin 1994, Evans i Karras, 1994).
Najnowsze badania dotyczące wpływu infrastruktury odwołują się bądź do danych panelowych
o znacznie większym wymiarze przestrzennym niż czasowym (przez co problem niestacjonarności jest
znacznie mniej istotny, Zhang, Fan 2001, Holtz-Eakin et al. 1988) bądź do modeli typu VAR lub VECM
o długim wymiarze czasowym (Agenor et al. 2005). W pierwszym przypadku, dla korekty ze względu
na endogeniczność stosowano estymację uogólnioną metodą momentów (GMM - Blundell i Bond
1998, Arellano Bond 1991). Zwłaszcza estymator opracowany przez Blundell i Bond (1998) pozwala
wykorzystać informację związaną zarówno z przyrostami jak i z poziomami zmiennych, obchodząc
jednocześnie wymienione wyżej problemy w przypadku paneli o krótkim wymiarze czasowym.
Skorygowane metody ekonometryczne dla danych panelowych, które częściowo korygują
wymienione problemy, stwierdzają pozytywny, choć nie zawsze istotny, wpływ infrastruktury
publicznej na rozwój gospodarczy i produktywność, zarówno w krajach rozwijających się
(Jiwattanakulpaisarn et al 2006, Zhan et at. 2001), jak i rozwiniętych, na poziomie krajów i regionów
(m. in. Stephan 2002 dla Niemiec, Cadot, Röller i Stephan 2006 dla Francji czy Moreno i López-Bazo
2007 dla Hiszpanii).
W uzupełnieniu do tych wyników warto zaznaczyć, że Bougheas et al. (2000) stwierdza nieliniową
zależność między rozwojem gospodarczym a infrastrukturą, znajdując potwierdzenie dla malejącej
produktywności krańcowej również tego rodzaju kapitału. Taka relacja, obok kwestii
metodologicznych, może powodować bardzo różne estymacje siły oddziaływania infrastruktury
społecznej na rozwój gospodarczy. Wyniki dotyczące słabej pozytywnej, ale istotnej statystycznie,
zależności między inwestycjami publicznymi a wzrostem gospodarczym są potwierdzane przez
nieparametryczną, a przez to bardziej odporną na specyfikację funkcji produkcji, estymację
Henderson i Kumbhakar (2006).
Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego – Raport końcowy
114