Identyfikacja i delimitacja obszarów problemowych/strategicznej ...

Podsumowując, oszacowania modelu pozwalają na przeprowadzenie analizy ex-post
przeprowadzonych inwestycji. Dla każdego powiatu przedstawiono względną efektywność danego
typu inwestycji oraz hierarchię inwestycji względem efektywności w każdym powiecie. Jak pokazuje
badanie jakościowe, efektywność znacznej części inwestycji zależała od szczegółowych warunków ich
lokalizacji, nie zależących bezpośrednio od ogólnego nasycenia infrastrukturą w danym powiecie
i jego otoczeniu. Wyniki badania ilościowego mogą więc służyć za pomocnicze kryterium przy ocenie
tego, czy dana inwestycja została zrealizowana efektywnie.
RAMKA 6. EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI EX POST – ANALIZA JAKOŚCIOWA
Eksperci, zebrani w ramach panelu FGI, wymienili szereg przykładów nieudanych inwestycji,
zrealizowanych w ostatnich latach. Przyczyn nieefektywności było kilka – najważniejszą z nich jest
niedopasowanie przeprowadzonych przedsięwzięć do rzeczywistych potrzeb mieszkańców.
Wskazano przykład ścieżek rowerowych, z których rzadko korzystają cykliści czy zaawansowanej
aparatury medycznej, znajdującej się w każdej gminie i która nie jest w pełni wykorzystana. Drugim
problemem, który wpływa na efektywność inwestycji jest odpowiednie zarządzanie wybudowaną
infrastrukturą. W czasie dyskusji pokazano, na przykładzie Aquaparku, jak wprowadzenie zbyt
wysokich opłat za skorzystanie z infrastruktury sportowo-rekreacyjnej przyczynia się do jej niskiej
efektywności. Trzecim problemem, który wymienili eksperci, jest brak promocji określonych działań
z zakresu infrastruktury turystycznej, kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej. W szczególności skupiono
się na śląskich obiektach poprzemysłowych, które mogłyby stać się atrakcją turystyczną na skalę
europejską – brakuje jednak intensywnej reklamy regionu w mediach. Czwartą przyczyną braku
efektywności są niedostateczne inwestycje w kapitał ludzki, które są komplementarne do
przedsięwzięć z zakresu infrastruktury społecznej.
Podany przykład związany był z rewitalizacją katowickiej dzielnicy Załęże, która pomimo znacznych
nakładów na infrastrukturę kulturalną (kino) i rekreacyjną (park) nie stała się atrakcyjnym miejscem
zamieszkania. Przyczyną niepowodzenia projektu był fakt, że w pobliżu zrewitalizowanych terenów
wciąż mieszkała ludność uboższa, wykluczona społecznie i romska, co powodowało wyższą
przestępczość. Zwrócono uwagę na konieczność powstawania na tych obszarach Centrów Integracji
Społecznej, które będą przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu i aktywizować zawodowo
bezrobotnych. Ostatnią przyczyną nieefektywności inwestycji w infrastrukturę społeczną jest ich
niezgodność z lokalnymi tradycjami i rzeczywistymi potrzebami. Od momentu wejścia Polski do Unii
Europejskiej, zdaniem ekspertów, problemem jest mało elastyczny sposób przyznawania środków na
określone cele. Lokalne władze często składają wnioski o dofinansowanie takich inwestycji, na które
są środki, a nie takich, które są rzeczywiście potrzebne na określonym obszarze.
Ocena ex-post efektywności przeprowadzonych inwestycji jest jednym z niewielu obszarów,
w których występują znaczące różnice pomiędzy wypowiedziami ekspertów, uczestniczących
w badaniu FGI, a przedstawicielami JST, biorącymi udział w wywiadach indywidualnych.
W większości przypadków wypowiedzi przedstawicieli władz samorządowych sugerują, że
przeprowadzone w badanym okresie inwestycje były efektywne i wpisywały się w potrzeby
mieszkańców regionu. Tego typu rozbieżności częściowo wynikają ze specyfiki wywiadu – trudno
oczekiwać, że władze JST przyznają, że określona inwestycja była nieefektywna, niemniej
przynajmniej w części, ich przyczyną jest brak środków na ewaluację ex-post prowadzonych
inwestycji, co przyznano w jednym z wywiadów.
W ramach studiów przypadków wyodrębniono szczególnie efektywne przykłady inwestycji.
Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego – Raport końcowy
133