Identyfikacja i delimitacja obszarów problemowych/strategicznej ...

1.5.1 Komponent gospodarczy (Indeks Gospodarczy – IG)
W skład tej części IRSE wchodził wskaźnik produktu krajowego brutto per capita. Dane na temat
produktu per capita dostępne są na poziomie podregionów. Z tego względu konieczne było obliczenie
tej wielkości w mniejszych jednostkach na podstawie innych informacji. Metodologia, zgodnie z którą
obliczono PKB per capita w powiatach i gminach, opiera się na dochodach JST z podatku PIT – na
podstawie porównania danych o produkcie oraz różnych składnikach dochodów JST na poziomie
podregionów uznano, że ten komponent budżetu najlepiej oddaje zmienność produktu. Przyjęto
następującą procedurę obliczenia:
1. Dla każdej gminy i powiatu obliczono udział poszczególnych JST w podatku PIT w każdym
podregionie w każdym roku.
2. Wskaźnik ten następnie pomnożono przez PKB podregionu – otrzymany wynik jest przybliżeniem
PKB dla gmin i powiatów. 6
W celu zachowania porównywalności wskaźnika PKB z innymi komponentami IRSE, otrzymane
wartości zostały znormalizowane standardową procedurą min-max (por. Rozdz. 1.6.1), przy czym
grupą referencyjną był w tym przypadku cały kraj. Oznacza to, że wskaźnik produktu krajowego
przyjął wartość 0 w powiecie, w którym PKB per capita było najniższe w Polsce, a 1 tam, gdzie PKB
per capita było najwyższe. W żadnym wypadku wartość 0 nie oznacza, że w danym powiecie nic nie
wyprodukowano.
1.5.2 Komponent zdrowia (Indeks Zdrowia – IZDROWIA)
W skład tego indeksu wchodziły dwie zmienne:
• Umieralność dzieci w wieku 0-4 lata
• Umieralność osób w wieku 50-59 lat
Jakość zdrowia w przypadku HDI i QLI mierzona jest oczekiwaną średnią długością życia. W badaniu
zrezygnowano z tego wskaźnika, ze względu na jego małe zróżnicowanie i niską skuteczność
w mierzeniu jakości infrastruktury społecznej – na przeciętną długość życia wpływa duża liczba
czynników, niezwiązanych bezpośrednio z infrastrukturą społeczną. Umieralność dzieci stosunkowo
dobrze przybliża jakość służby zdrowia na badanym terenie. Z kolei umieralność osób w wieku 50-59
lat jest znacznie wyższa na terenach górniczych i poprzemysłowych. Jest to szczególnie ważne dla
województwa śląskiego, gdzie tego typu obszary stanowią znaczną część powierzchni. Tym samym
wzięcie pod uwagę tego wskaźnika pozwala na zróżnicowanie międzyregionalne i uchwycenie różnic
pomiędzy poziomem zdrowia w powiatach. Oba wskaźniki zostały znormalizowane standardową
procedurą min-max, po czym dla każdego powiatu obliczono średnią arytmetyczną. Następnie
średnią jeszcze raz poddano transformacji min-max na poziomie powiatów, w skali całego kraju. Tak
przygotowany indeks zdrowia mieścił się w przedziale i dzięki temu mógł być porównywany
z innymi komponentami IRSE.
6 Dla powiatów ziemskich przyjęto sumę z gmin na jego terenie. Udział gmin w podatku PIT zmieniał się
w poszczególnych latach, jednak zastosowana procedura jest odporna na takie zmiany. Dla roku 2007, dla
którego niedostępny był podział PKB na podregionach, zastosowano predykcję na podregionach na podstawie
panelowego modelu typu fixed effects, którą odniesiono do poziomu krajowego z tego roku.
Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego – Raport końcowy
28