DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

222 Dokumenta. — IV.
59.
{Król pruski zdradza. — Wojna źle idzie. — Armisticium przez króla żądane.)
(Cyfrowany.)
Warszawa, dnia 23 czerwca ijg2.
Zaiste doznajemy zupełnej zdrady od króla pruskiego, który
powadził nas z Moskwą, powinszowawszy nam ustawy rządowej
3 maja listem, którego kopią urzędową Goltz nam oddał, a teraz
wydaje nas zupełnie na sztych. Austrya wymawia się od
wszelkiej dla nas pomocy wojną francuską. Elektor saski zupełnie
się zachowuje passive. Pożyczka nasza w Holandyi idzie
(skąpo). Wirtemberg nas zdradził. Judycki mężny, ale wcale
nieumiejętny, otworzył do reszty Litwę Moskwie aż do Grodna.
Książe Józef bije się dobrze, ale już przymuszony do rejterady
aż wpośród Wołyń. Ja zamiast formowania obozu pod Kozienicami
, będę go teraz zakładał tu za Pragą, aby mi Moskale
wizyty w Warszawie samej nie oddali ; a według okoliczności
ja i ztąd pójdę dalej, gdy będzie potrzeba. Tymczasem gdy nas
król pruski przez swoje postępki uwalnia od związków z sobą,
ja wprost odzywam się do imperatorowćj z prośbą o armisticium
in ordine dalszych negocyacyj; azali przynajmniej do tego
armisticium będzie nam może pomagał przecie Lucchcsini ? To
wszystko pewnie niezadługo się rozgłosi, jednak WPan nie
spiesz się pierwszy o tern mówić.
{Pisany,)
Tymczasem co tylko w biedzie i w ubóstwie naszem
może być uczynionem, to przemyślam i wyrabiam dla obrony
kraju, w którym ochota i przywiązanie do ustawy 3 maja, jasno
daje się widzieć przez dobrowolne ofiary, i przez to, że mimo
przymusów najsroższych moskiewskich, żadnego słusznego człowieka,
ani trochę majętnego, do podpisania swojej konfederacyi
przynaglić nie mogli. Najwięcej tylko w niéj zapisali tej czynszowej
szlachty, którą włada pan Szczęsny Potocki, a którą
ab activitate na sejmikach exkludował Sejm teraźniejszy.
Listy króla do Bukatego. 223
Die 14 praesentis, gdy się rejterował książę Józef z pod
Lubaru ku Połonnemu, Moskwa atakowała silnie aryergardę przez
Wielohorskiego komenderowaną. Broniła się bardzo mężnie, lecz
gdy się most zapadł podczas akcyi, ta część która pozostała,
z wielką stratą w bród prawie po szyję, ledwie się wyratowała;
z 500 ludzi tam utraciliśmy.
W Połonnem ostać się nie mógł książę Józef, bo Sierakowski
nie miał czasu zamknąć fortyfikacyj. Książe Józef ile
miał sprzężaju, tyle wywiózł artyleryi i magazynu ; resztę musiał
spalić, aby nieprzyjacielowi nie zostawić. Stanął w Zieleńcach
o dobre ćwierć mili od Zastawia. Tam stoczył bitwę jeneralną
ze znacznym korpusem moskiewskim. Trwała akcya więcej
siedmiu godzin. Po końcu jéj ostał się książę Józef dwie
godziny na pobojowisku, na którem między ubitymi i rannymi
utracił 800 circiter ludzi a Moskale utracili około czterech
tysięcy. Kościuszko, Wielohorski, Mokronowski, Poniatowski
pułkownik, Eustachy Sanguszko, Grochowski podpułkownik,
Krasicki major, Bronikowski kapitan, i artylerzyści nasi najwięcej
się dystyngowali. Potem założył obóz ze strony Zastawia
i Horynia. Moskale o milę za Horyniem kampują. Gdy
pościąga jenerał en chef Kochowski całą siłę swoje, będzie
jeszcze trzy razy liczniejszy w swojem wojsku, niżeli książę Józef
w swojem.
Kochowski Ukrainę obfitą ma za sobą. Książe Józef ma
tylko Wołyń już nadjedzony i skąpy. Ja muszę wszędzie łatać
jak mogę. Żal się Boże, że mi zwierzchnia komenda pół rokiem
prędzej nie była oddana, nie w takiej bylibyśmy sytuacyi.
Jednak pamiętam rzymską maksymę: Dc Rcpublica nunquam
dcspcraudum.