DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

400 Dokumentn. — V.
Żona Stanisława Potockiego, która jeździła do Berlina
pod pozorem kuracyi, dziś ztamtąd powróciła, i zapewnia, iż
król pruski będzie jeszcze bawił w Berlinie do 7 czerwca, że
zatem marszałek Potocki jeszcze go zastanie.
Poseł inflantski Mostowski (który był w Dreźnie z księciem
Adamem Czartoryskim i o którym rozgłoszono, iż z nim
do Wiednia pojechał), udał się do Drezna wraz z sekretarzem
tamecznego poselstwa polskiego, Nosarzewskim, prawdopodobnie
by na nowo intrygować. Wiele osób sądzi, iż Mostowski
tam zastąpi dotychczasowego reprezentanta Polski, Małachowskiego,
o którego zmianie oddawna już mówią.
Prymas pokazywał królowi list otrzymany od Najjaśniejszej
Pani, król zaś dawał go do czytania marszałkowi Potockiemu.
Powiadają, iż wszyscy oni brali udział w redagowaniu
odpowiedzi ] ). Dziś wszystko zależy od wiadomości oczekiwanych
od Potockiego z Berlina.
Stanisław Potocki oczerniał (sic) podkanclerzego Chreptowicza
przed marszałkiem Małachowskim, mówiąc, iż ten ostatni
namawia króla do połączenia się z Rosyą. Wskutek tego,
Małachowski powiedział Chreptowiczowi, że z urzędu wymaga
od niego, by mu komunikował otrzymane z zagranicy depesze;
Chreptowicz odpowiedział, że nie ma nic przeciw temu,
dodając zapytanie : kto będzie odpowiadał za to co się dziś
stało i za obecny przelew krwi?
Lucchesini miał tu podać notę, lecz król dowiedziawszy
się, że treść jéj ma być bardzo dla Polaków nieprzyjemną,,
wymógł na nim, by się wstrzymał aż do otrzymania wiadomości
od Potockiego z Berlina.
W Galicyi władze miejscowe przedsiębiorą środki ostrożności
przeciw Polsce, i rozstawiają kordon na polskiej granicy.
Ostrożności te tem są konieczniejsze, iż tu na nowo zamyślają
o rozpaleniu buntu w Galicyi. Trzech Polaków z tamtych
*) Odpowiedź Prymasa znajduje się w naszym zbiorze s. 72.
Dziennik Bułhakowa. 401
okolic, którzy i wprzódy do podobnych robót byli używani,
bawi obecnie w Warszawie, bywają oni często u króla z projektami.
Książe Józef Poniatowski donosi, że szlachta nie słucha
rozkazów wydawanych przez komisyą cywilno-wojskową i prowiantu
ani furażu nie dostarcza; że jeżeli tak dłużej potrwa,,
to armia zacznie doznawać głodu.
2j maja fj czerwca).
Raporta księcia Józefa Poniatowskiego okazują, iż on coraz
bardziej rejtcruje. Powiadają, iż mu na nowo powtórzono
rozkazy unikania boju wszelkiemi możebnemi środkami.
Listy zaś prywatne donoszą, że żołnierze polscy obchodzą
się po przyjacielsku z żołnierzami rosyjskimi i że żadnego
oporu postępom armii rosyjskiej nie stawią ] ).
Piatoli pojechał na Drezno i niema wątpienia, iż mu poleconą
została nowa jakaś polityczna intryga, lub staranie się
o pożyczenie pieniędzy. Oprócz sum otrzymanych przez niego
od Lucchesiniego (?), od księżnej kurlandzkiéj i od żydów,
widziano jeszcze w jego rękach trzy królewskie kwity, wystawione
na sumę 18,000 czerw. zł. i płatne w ciągu trzech lat,
to jest po 6000 czerw. zł. co roku, a hipotekowane na litewskich
dochodach z ekonomii, którą dzierżawi książę Stanisław
Poniatowski. Sądzą tu, że Włoch ten zrobił sobie w krótkim
czasie do 40,000 czerw. zł. majątku i wnoszą, że więcej nie
wróci, chybaby rozum stracił.
Kurlandzki delegat Hepping, prawa ręka marszałka Potockiego,
jest w drodze do Berlina, Drezna i Wiednia; prawdopodobnie
będzie tam także intrygował. Towarzysze jego gorzko
się nań uskarżają.
') Twierdzenie to jest fałszywe. Podamy później zeznania samychżc mo­
skiewskich agentów, według których żołnierz polski choć źle odziany i prawic
bosy, bił się dobrze i z ochotą; a gdy go pytano dlaczego, odpowiadał, «ic
przysiągł na konstytucyą».
Ks. Waleryan Kalinka, T. II. 26