DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

286
Dokumenta. — V.
l\l2 grudnia.
Bawiący w Petersburgu p. Wielhorski, pisał obszernie do
marszałka Potockiego, pod niebiosa wynosząc nową konstytucyą,
a kończąc tern, źe ponieważ Deboli sam mu powiedział,
iż prosił o odwołanie siebie z posady i że się spodziewa prędkiego
skutku swéj prośby, więc on (Wielhorski) żąda od Potockiego,
aby mu swym kredytem dopomógł do otrzymania
miejsca, które zostanie opróżnione. Marszałek jakkolwiek był
z nim dawniej ścisłą przyjaźnią związany, nie chce się skłonić
do tej prośby z powodu obecnych jego (Wielhorskiego) w Rosyi
stosunków, które go czynią podejrzanym.
Marszałek Potocki nic nie odpowiedział p. Descorches na
jego memoryał o pożytku, jaki wyniknie dla Polski ze zbliżenia
się jéj do Francyi ; lecz widzieli się oni później u księdza
Piatoli, który sprawę tak doskonale objaśnił, źe Potocki na
wszystko się zgodził, tylko żądał, aby się wstrzymać do nadejścia
właściwej pory, a tymczasem mieć wszystko w pogotowiu,
by módz skorzystać z pierwszej zdarzonej okoliczności.
Potockiego od przystąpienia do francuskiego przymierza wstrzymuje
do dziś dnia nadzieja przymierza poczwórnego ; od myśli
tej on nie odstąpi, aż gdy ujrzy zupełną niemożebność wykonania.
Tymczasem zaś król o tych konferencyach z p. Descorches
nic nie wie; będą to przed nim taili do ostatniej
chwili ; takie było żądanie p. Descorches.
Głoszą tu, iż Lucchesini ma podać notę dotyczącą powiatu
piltyńskiego, w której ma się on sprzeciwić uformowaniu
z tego powiatu województwa, i żądać zachowania przywilejów
tego kraiku zagwarantowanych przez Prusy i Danią ').
') Od samych początków pactu subjecłionis Piltyń odrębnym był od
Kurlandyi. W roku 1561 kupi! go Magnus, brat króla duńskiego ; w r. 1583
przywłaszczyła go sobie Dania ; w roku 1585 dostał się w zastaw ks. pruskiemu
; dopiero od roku 1609 wykupili go książęta kurlandzcy. Z tej odrębności
a chwilowych stosunków z Danią i Prusami wypłynęło, że gdy teraz
Dziennik Bułhakowa. 287
Głoszą tu również, iż sąsiadujące z Polską mocarstwa, umówiły
się między sobą, by Polsce nie dozwolić więcej nad 40.000
Wojska ; ale zdaje się, żeby to było zupełnie zbyteczne. Do
tego z natury rzeczy dojść musi, bo Polacy jeśli nie sprzedadzą
starostw, będą zmuszeni rozpuścić nawet część tych wojsk,
które obecnie ledwo zaciągnęli.
Deboli pisał do króla samego i dla jego tylko wiadomości
, źe Dwór petersburgski ma zamiar żądać od tutejszego
gabinetu : 1) pozwolenia na przemarsz przez Polskę 36.000
wojska; 2) wydania szukających tu schronienia rosyjskich poddanych
; 3) objaśnienia, jak Dwór tutejszy zamyśla pogodzić
nową konstytucyą z traktatami 1768 i 1775 r.; 4) zadośćuczynienia
za zabranie do więzień, męczenie i pozbawienie majątku
lub towarów rosyjskich poddanych.
Na każdym kroku zdarzające się zawody przywodzą do
rozpaczy tutejszych przywódzców; dziś oni twierdzą, źe gdy
ich wszyscy opuścili, to im pozostał jeszcze jeden środek,
który nie zawiedzie, a mianowicie: uzbrojenie mieszczan i chłopów.
2\IJ grudnia.
Nadesłane tu z Ukrainy raporta o zbliżaniu się jakoby
rosyjskiej armii, sprawiły silne wrażenie. Królowi nagadali, źe
Potocki i Rzewuski, gotowi są z pomocą tych wojsk rozpocząć
kontra-rewolucyą i że mu wypada zabezpieczyć swoją
osobę. Z tego powodu posłał król pułkowi swojemu, stojącemu
w Kozienicach (o 12 mil od Warszawy) rozkaz, by był
gotowy do wymarszu ku Warszawie ; drugi pułk ułanów dąży
tu także z Litwy. Powiadają, iż król wyprawił cichaczem nad
Dniestr ludzi, dla przekonania się o wartości tych doniesień.
Wczoraj, w celu nowego wybadywania Lucchesiniego,
rozpoczęto z nim w pewnem towarzystwie rozmowę, w której
zagrożoną była Kurlandya ściślejszem wcieleniem do państwa polskiego, a mianowicie
przemianą we województwa, Piltyńczykowie, po zwyczaju, odwołali się
do gwarancyi Prus i Danii.