DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

182 Dokumenta. — IV.
dwór berliński cesarzowi oświadcza pomoc ku przyłączeniu do
Galicyi kawałka Polski. — Od WPana oczekujemy wiadomości
czyli to jest prawda, że król szwedzki miał deklarować w Anglii
równie jak w Berlinie: że jeżeli dadzą te dwie potencye
milion talarów na miesiąc, to on będzie się determinował, aż
do zerwania świeżo zawartego pokoju z Moskwą 1 ). Jeżeli się
będą kontentowały te dwie potencye jego tylko neutralnością,
to jednak i za to żąda subsydium. Oczekujemy oraz od
WPana wiadomości, czy się sprawdza wyprawa czterdziestu okrętów
angielskich na Bałtyckie morze a dwunastu do Stambułu.
32.
(Układy handlowe. — Gdańsk. — Oczakow przy Moskwie zostanie.)
IVarszauHi, dnia 2 kwietnia ijgr.
Po dwudniowym sporze żwawym, wczoraj o dziewiątej
w wieczór stanęło na tern, że kazano Deputacyi dać ministrom
angielskiemu i holenderskiemu respons takowy : że Sejm nie
dał jéj żadnego rozkazu względem Gdańska, ale kazał jej kontynuować
negocyacyą handlową z nimi. P. Hailes kazał mi
powiedzieć, że jeżeli dotąd miałem racyą uważać w nim oziębłość
ku mnie, odtąd doznawać będę najszczerszego affektu,
i najprawdziwszego zaświadczenia przed Dworem i narodem
swoim : żem ja nad wszelkie spodziewanie jego, w tych dniach
obstawał przy żądaniu jego.
Ja to piszę WPanu nie dla tego, żeby Hailes miał racyą
tak wielkiej dla mnie wdzięczności ; bom ja to tylko mówił,
co mi własne przekonanie dyktowało (jak to WPan obaczysz
w przyłączonych kopiach dość exacte zebranych z mówienia
mego przez naszych shcrt-hands na sesyi zawczorajszej), lecz
*) Cfr. list 21
Listy króla do Bukat ego. 183
dla tego, żebyś WPan wiedział racyą, czemu tegoż Hailesa ra-
porta będą probabiliter wcale w inszym stylu, niż pewnie by­
wały dotąd.
Styl zaś mego mówienia, widzisz WPan tak prosty, że go
prawie płaskim nazwać można ; alem ja umyślnie tak mówił,
a powoli, żeby mię każdy rozumiał choć nieuk.
Wczoraj jeszcze trzeci raz przyszło mi mówić w tejże materyi,
z okazyi powstałej burzy na Zajączka podolskiego, który
w dobrej myśli i za mojem zdaniem, ale w zbyt ostrych słowach
zaczął mówić, tak dalece, że dziś aż do pojedynków z téj
okazyi przychodzi.
Zdziwisz się WPan może, z czego to Hailes jest tak kontent,
gdyż on położył był pro basi oddanie Gdańska ; odpowiadam,
że on i Reede (holenderski) już bali się o zupełne
zerwanie negocyacyj ; a że ta się przecie utrzymała, już to mają
za wielką wygraną.
Ztąd ja supponuję, że Anglia i Holandya przedsięwezmą
teraz konieczne naleganie w Berlinie, o ułatwienie handlu naszego
z zamorskiemi, choć bez ustąpienia Gdańska, do czego
ja nabieram nadziei, tern bardziej, że rozkaz króla pruskiego do
Goltza jest précise taki: »nie proś o Gdańsk, bo ja go sam
już nie chcę, chyba żeby Polacy sami uznali, że takowe ustąpienie
może się pogodzić z ich własnym interesem «. I ze
wszystkich innych okoliczności widać, że król pruski zakłada
sobie wielki punkt w tern, aby utrzymać w Polsce kredyt
i influencyą już mocno nadwerężoną.
Gdy zaś (jak jest do tego wiele podobieństwa), zbliża się
pokój Moskwy z Turkami, jeżeli Anglia i Berlin dozwolą Moskwie
przy Oczakowie zostać, rozumiem że i dla tego właśnie
król pruski już niemający wojować z Moskwą, łatwiejszym się
pokaże dla handlu naszego bez Gdańska, byle Anglia i Holandya
szczerze nam w tern dopomagały.