DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

120 Documenta. — III.
być gotowymi na każdym punkcie i połączyć korpusy tak
od Mohylowa jak i od Kijowa z głównym korpusem armii,
o którym niżej podamy myśl i objawimy wolę naszą.
Nie myślimy zawcześnie zrywać z Polakami, chociaż mamy
do tego prawo i powody po tak haniebnem z ich strony naruszeniu
przyjaźni z nami i wywróceniu różnych ustanowień
gwarancyą naszą zapewnionych, jak również z powodu wielu
uraz, których doznaliśmy z ich strony. Zamierzywszy unikać
wszystkiego coby miało pozór zaczepny, rozumiemy, że wkroczenie
wojsk naszych do Polski byłoby przedwczesnem, dopóki
albo sami Polacy nie dopuszczą się nieprzyjacielskich kroków,
albo król pruski nie wprowadzi wojsk swoich do Kurlandyi
albo innej jakiej prowincyi polskiej. Lecz gdyby jedno
albo drugie zdarzyło się, pozwalamy księciu wprowadzić natychmiast
do Polski wojska wyżej wymienione i naznaczone
do utworzenia czynnej armii, rozłożyć je wzdłuż linii nakreślonej
na mapie, stosownie do tego co powiedziano w reskrypcie
moim z dnia 19 kwietnia 1790 r., tak, ażebyś książę prawem
skrzydłem zbliżył się do armii jenerała hr. Sołtykowa. Jednocześnie
dasz o tern wiedzieć ministrowi naszemu w Warszawie,
tajnemu radzcy Bułhakowowi, ażeby objawił rządowi tamecznemu:
iż po objaśnieniu między nami i onym rządem w 1789
zaszłem ; rozkazanem było dowódzcom wojsk naszych nie wprowadzać
sił zbrojnych w granice Polski, dopóki ta rzeczpospolita,
nie dozwoli wojskom drugich mocarstw wkraczać w swe
granice. Lecz jak tylko, wbrew téj zasadzie, wojska pruskie
wstąpią w jéj kraje, zwracając swe kroki ku naszym granicom,
własne nasze bezpieczeństwo zmusi nas wprowadzić również
wojska nasze do ziem polskich.
Podobny krok nasz wymuszony nieomieszkamy wtedy
wyjaśnić i wytłumaczyć przed wszystkiemi dworami europejskiemi.
Do czasu jednak, dopóki dla tych wszystkich działań
pora nie przyjdzie, trzeba się starać odwrócić wszelki powód
do wojny. Pierwszym ku temu środkiem, jest odciągnienie
Potemkin i jego stronnictwo w Polsce. 121
Polaków od Prus. Przy słabym i niestałym charakterze ') króla
Polskiego, teraz zwłaszcza, kiedy zmienioną została forma rządu
(o której jednak trzeba czekać szczegółowych wiadomości jak
takowa przyjętą zostanie w kraju i jak przyjętą będzie w Berlinie),
trudno oczekiwać, ażeby osobistemi widokami, można
skłonić króla na naszą stronę. Potrzeba więc najbardziej zwrócić
nasze usiłowanie do przyciągnięcia ku nam narodu. Dlatego
w ypada wmawiać i upewniać, że jesteśmy dalecy od wszelkiego
wdawania się w jego sprawy wewnętrzne ; że gotowiśmy zadrzeć
z Polakami przymierze, zapewniając całość ich posiadłości
; że przyrzekamy obdarzyć ich handel rozmaitemi korzyściami
, że w dogodnej chwili, nietylko nie będziemy przeciwni,
ale owszem będziemy się starali o przyłączenie do Polski Mołdawii
, z warunkiem jedynie zachowania w niéj panującego
grecko-wschodniego Kościoła.
Wszystkich takowych środków rozkazaliśmy posłowi naszemu
Bułhakowowi użyć z należną ostrożnością i bez straty
czasu.
Poruczamy także księciu, byś korzystając z stosunków
swoich z tamtejszemi osobami, użył wszelkich sprężyn dla osiągnięcia
zamiarów naszych. Nie zaniechasz, w tym celu, porozumiewać
się ze wspomnionym ministrem naszym w Warszawie
, i jeżeli dasz mu jaką instrukcyą, niezapomnij książę o niéj
nam donieść, abyśmy mogli ją wesprzeć stosownemi rozkazy,
których pożytek służby naszej wymagać będzie.
Czas pokaże, czy będziemy mogli przyciągnąć ku sobie
Polskę sposobem wyżej wymienionym. Lecz jeżeli wszelkie
starania nasze będą próżne i układy nie dojdą do końca, to
potrzeba będzie bezzwłocznie przystąpić do środków stanowczych
, a mianowicie : ażeby przez rekonfedeiacye pomieszać
szyki naszych nieprzyjaciół. Być może, że sama zmiana konstytucyi
w Polsce da nam ku temu powód.
: ) Słabosti i prewrotnosti.