DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

188 Dokumenta. — IV.
(Pisany.)
Dotąd jest nadzieja, i są do tego indicia z Berlina samego,
źe od nas więcej pretendować nie będą, jak tylko zbrojną
neutralitatem, co właśnie byłoby dla nas najprzyzwoitszem. Téj
wiadomości, która do Anglii przyszła, jakoby starosta szczerzecki
już podpisał traktat z Turkami, my tu nie mamy, ani
żadnego listu od niego od kilku tygodni; insze zaś indicia każą
mi wątpić, żeby się to już miało ziścić.
35.
(Prawo miejskie przyjęte. — Zapal mieszczan dla króla. — Niepokój
cudzoziemskich ministrów.)
}VarsssaTOa t dnia 20 kwietnia i~Qf.
Przyłączony druk wyraża WPanu, co stanęło prawem już
formalnem die 18 praesentis. Tego dnia rozhowor sejmowy był
krytyczniejszy jeszcze niżeli die 14, bo przeciwnicy miast uchwycili
się 13-go numeru w artykule 1-szym, w którym powiedziano
było, źe mieszczanie posessyonaci bez dystynkcyi powołania
i wiary, będą mogli być obierani do wszystkich magistratur
miejskich. Tu Dłuski stary i za nim wszyscy zelanci, chcieli
wystawić wielkie niebezpieczeństwo dla wiary katolickiej, a pod
tym pozorem wywrócić prawie wszystkie zasady de die 14.
Hulewicz przypiekł biskupom, pytając się czemu milczą. Biskup
Kossakowski, jako prezes Deputacyi konstytucyjnej, odpowiedział
tak przytomnie i zręcznie, źe aź do podziwienia. Hulewicz
i drudzy z tego nie kontenci apostrofowali drugich biskupów,
poznański uległ do zdania Dłuskiego. Tu tedy zelanci już tryumfowali,
a obawa dyskredytowania się, usta zawarła wszystkim.
Tu ja sądziłem być powinnością powiedzieć : Nie na toście mię
królem zrobili, żebym wam pochlebiał, żebym momentalnej
popularności potakiwał, ale na to, żebym was szczerze ostrzegał
i bronił od błędów i szkodliwości podług wszelkiego światła
Listy króla do Bukatego. 189
i sił moich. Skrzywdzilibyście się w oczach całej Europy, któraby
pojąć nie mogła, żebyśmy lekkomyślnie wywrócili dzisiaj, cośmy
postanowili przed czterema dniami ; a postanowiliśmy na fundamencie
poważania naszego na dawne prawa miejskie, i na
potrzebach i uźytecznościach naszych dzisiejszych. Jużeście słyszeli,
że w miastach wielkopolskich, tak mało jest katolików, źe
gdybyśmy katolikom tylko według propozycyi p. Dłuskiego
pozwalać mieli być burmistrzami, prezydentami i wójtami, toby
nie było nawet kim zdatnym napełnić te magistratury. A w inszych
miastach naszych, taki zakaz odwróci wszystkich cudzoziemców,
już dawno dążących do osiadania u nas, od zamiaru
przeniesienia do nas zaludnienia i bogactw, co jednak było
objektem waszym w przeszły czwartek. Ci którzy mienią, że
wiara nasza katolicka przestanie być dominans w Polsce, gdyby
choć jeden wójt miejski był dyssydentem, niech sobie przypomną,
że prawa stojące exkluduja wszystkich dyssydentów i dyzunitów
od korony, senatoryi i ministerstwa, a zatem dominująca
jest i będzie wiara katolicka w Polsce. Biskup Kossakowski
dopiero nam powiedział, źe doświadczenie dwudziesto-trzyletnie
uczy, że w tych nawet kazusach, w których równość eligibilitatis
kładzie między dyssydentami a katolikami, sama wola
obierających, sto razy przeciw jednemu, za katolictwem przeciwko
dyssydentom czyni.
Więc gdy z przekonania i sumienia mówię, że cośmy postanowili
14-go praesentis nic szkodzić wierze naszej nie może;
a co dziś proponuje JPan Dłuski, przyniosłoby największą szkodę
naszą polityczną, śmiało się przeciwię jego zdaniu, cenzury się
nie boję, ale to mówię, że lepiejby w tym 13 numerze i wcale
o wierze nie wspominać, tylko powiedzieć, że każdy w mieści •
dobrze osiadły jest eligibilis do urzędów miejskich. To zaś dodaję,
co dawno miałem w myśli a sądzę być równie i dla
wiary naszej i dla politycznego dobra naszego potrzebnem,
to jest : żebyśmy napisali prawo przykazujące, aby in omnibus
matrimoniis mixtis między katolikami a niekatolikami, dzieci
koniecznie były wszystkie katolikami. Żaden tu gwałt nikomu