DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

28 Dokumenta. — I,
KRÓL DO KICIŃSKIEGO.
(Rozmowa z Szczęsnym Potockim. — Polacy w Kijowie).
Książe strażnik Sanguszko ostrzegł mię tu, że hetman Branicki
oświadczył się w Kijowie z trudnościami dla hrabi Tarnowskiego,
mówiąc, że ma na sobie kondemnaty, które go do
deputacyi wołyńskiej nie puszczą.
Gdy tu był wczoraj wojewoda ruski, rzekłem do niego:
WPan nietylko byłeś przytomny w Wasilewszczyznie, gdym go
do deputacyi wołyńskiej wzywał, ale i obiecałeś mi, że będziesz
mu do tego pomocnym. Dziś słyszę, hetman Branicki chce mu
przeszkadzać. WPan w ścisłości z nim zostając, możesz go łatwo
odwrócić od tego zamysłu.
Wojewoda: » Prawda jest, źe mi hetman dał poznać tę
chęć przeszkodzenia hrabi, który mówi, ie kilka inszych kondemnat
łatwo uspokoi, tylko tej nie, którą hetman wraz z dobrami
jakiemiś kupił od Karwickiego. Hrabia prosił mnie, abym
superarbitrem podjął się być tej sprawy. Odpowiedziałem, źe
przyjmę tę funkcyą, byle hetman na to zezwolił; ale o tern
wątpię, bo hetman sam nigdy prawnym interesem nie chce
się zatrudniać, tylko zawsze zdaje się w takich materyach na
prawników, którzy umyślnie wichrzą i przedłużają, aby byli
jemu dłużej potrzebnymi «.
Ja: » Pojmuję, źe tak jest jak WPan mówisz, ale tak trzymam,
źe gdy WPan seryo powiesz hetmanowi, źe żądasz, aby
Tarnowski nie miał tej przeszkody, to hetman, który tak bardzo
popisuje się ścisłością swoją z WPanem, osobliwie w teraźniejszych
okolicznościach, będzie powolnym zdaniu WPana,
byle było jasno i szczerze okazane. Mniemam oraz, źe WPan
sam radbyś przecie w czemsiś dogodzić mnie teraz «.
Wojewoda: »I teraz i zawsze.... « I tu począł zaraz coś
bąkać niby stylem exkuzy za rzeczy przeszłe.
Ja: »Nie "gadajmy jeszcze teraz o rzeczach przeszłych.
Tyle tylko powiem, źe pośrodku najtkliwszych nieukontento-
Korespondencya króla z Kicińskim. 29
w ań, do których dałeś mi WPan okazye, tej opinii o WPanu
nie straciłem, że przy osobistych innych cnotach i przymiotach,
m asz tę chęć prawdziwą (lubo owszem in practica cudzemi
zdaniami omyloną), aby się działo dobrze i uczciwie w kraju 1 ).
Wszak WPan sam przyznasz, że było w tych leciech kilku
deputatów wołyńskich i czerniechowskich prawdziwie szpecących
"'ybunały; a więc że należy o to się starać, aby tam jak wszędzie
deputatów robić, którzyby własnym majątkiem i własnem
zdaniem, mogli i chcieli sędziowską odbywać funkcyą «.
Wojezvoda: » Prawda, że o to starać się trzeba «.
Ja: »Wicc teraz ja WPanu taką czynię prośbę, która
mszego celu nie ma jak dobro publiczne, a której wykonaniem
WPan możesz sobie zrobić u mnie przypodobanie, spodziewać
się powinienem, źe się WPan istotnie do tego przyłożysz «.
Wojewoda niby to przyrzekł, ale nie ze wszystkiem jasno.
Jeszcze ja to ponowię w Tulczynie; on dziś ztąd pojechał do
Tulczyna, czynić tam swoje przygotowania do mego przyjęcia.
Był tu z nim i z nim pojechał Seweryn Potocki, który mi list
oddał od żony, bardzo serdecznym (jak zwykła) stylem do
mnie pisany, zapraszający mnie, abym na Ładyźyn, gdzie ona
mieszka, trakt obrócił. Odpisałem takowymże stylem, że ponieważ
nie o miejsce, nie o próżną okazałość idzie bycia u niej,
tylko o widzenie jéj ; więc gdy jest insza droga ztąd do Tulczyna
daleko bliższa, a Ładyżyn tylko o trzy mile leży od
Tulczyna, więc niech tam zjedzie i tam się ze mną bawi, a
subjekcyi sobie nie robi w przyjmowaniu mnie w ciasnym
domku, gdzie ledwo się sama mieści, ile że teraz w ciąży,
która jej była i do kijowskiej bytności przeszkodą. I gdym
Panu Sewerynowi i wojewodzie toż samo powiedział, przyjęli
to bardzo dobrze.
Wojewodzina ruska z hetmanową Branicką, chciały szydzić
z marszałkowéj Mniszchowéj, a z drugiemi szydziła często
') Król mówił to szczerze; czynił on zawsze znaczną różnicę między Poto­
ckim a Branickim i Rzewuskim.