DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

414
Dokumenta. — V.
Sjiç czerwca.
Wczoraj wyprawił król aż dwóch swoich adjutantów z rozkazem
do księcia Józefa Poniatowskiego, by prosił o zawieszenie
broni. Tu już dodano, że w razie odmowy ze strony pana
Kochowskicgo, jeden z tych adjutantów ma jechać prosto do
Petersburga, i że król nie widząc dla Polaków nadziei utrzymania
przedsięwziętych reform, gotów jest negocyować w razie
otrzymania rozejmu. Zbliżeni do tronu powiadają : iż król gotów
jest odstąpić od konstytucyi 3 maja i przywrócić dawny
stan rzeczy, odwołując się wszakże do wspaniałomyślności Jej
Cesarskiej Mości co do niektórych punktów dotyczących wyłącznie
wewnętrznego urządzenia ; iż gotów jest znieść dziedzictwo
tronu, nowo nałożone podatki i zredukować armią do
liczby 30.000 ludzi, jak było wprzódy. Wedle tychże źródeł,
do traktowania tych warunków na miejscu ma być wyznaczona
deputacya, lub też rzecz ma być prowadzoną bezpośrednio
w ministeryum w Petersburgu. Wszystko to ma zależeć
od woli najłaskawszej monarchini dla oszczędzenia przelewu
niewinnej krwi i okropności bratobójczej wojny '). Lecz co do
króla, ciź sami sądzą, iż nieodwołalnie postanowił raczej zrzec
się korony, aniżeli stać się pośmiewiskiem całego świata, łamiąc
przysięgę wykonaną na nową konstytucyą. Lucchesini powiada:
» Cette démarche a été prévue au congrès de Pilnitz, et je sais
même, ajouta-t-il, que l'abbé Piatoli a été chargé de la part
du roi d'expliquer à l'Electeur sa résolution pour qu'il tâche
de s'arranger avec la Russie pour lui succéder d'une façon ou
d'autre, quand même il ne pourrait réussir à rendre le trône
héréditaire dans sa famille. En ce cas la chose est très-probable,
que nous verrons bientôt l'Électeur sur le trône polonais,
mais j'ignore encore les conditions.»
On craint que le roi ne tombe sérieusement malade,
puisqu'on s'aperçoit qu'il dépérit visiblement. Les Polonais, en
] ) Micżdousobnoj wojny.
Dziennik Bułhakowa.
415
général, sont plus animés contre le roi de Prusse que contre
la Russie, et on parle d'une manière insultante contre le
premier.
Książe Jabłonowski prosił o odwołanie go z Berlina, lecz
mu odpowiedziano, źe obecność jego tam jeszcze potrzebna
dla służby państwa. Schullenburg pisał do księcia wirtembergskiego,
iż Dwór berliński wielce sobie życzy widzieć go na polskim
tronie ; jednocześnie podobny list wyprawiony został do
elektora saskiego, dziś oliwa wyszła na wierzch.
Mówią, iż marszałek Potocki będzie wysłany do Londynu
z prośbą o pomoc.
Wściekły r ) poseł Batowski zamianowany, wskutek próśb
księżnej kurlandzkiéj, komisarzem królewskim w Kurlandyi,
udał się już na miejsce swego urzędowania. Na drogę miano
mu dać 1000 czerw. złot. i miał on na to już wydany sobie
rozkaz, lecz koniisya skarbu wręcz wypłaty odmówiła, tłómacząc
się iż skarb wcale już nie posiada gotówki.
ÇJ20 czerwca.
Le découragement est ici à son comble. La frayeur a gagné
le roi et son parti d'une manière inconcevable. Il attendait
le maréchal Potocki avec impatience, mais les nouvelles
qu'il lui a apportées, lui ont fait perdre ses idées chevaleresques.
En effet, l'armée polonaise est dans le plus grand désordre,
elle n'a ni poudre ni aucune munition de guerre.
La brave cavalerie nationale ne veut pas se remuer, les
généraux ne savent pas commander. Stanislas Potocki est de
retour de Lithuanie, mais il ne peut pas dire comme César,
car la fièvre l'a pris à la première canonnade et il s'est enfui-)•
') Zarażennyj.
2 ) W potyczce pod Mirem, gdzie i głównie dowodzący Judycki stracił
zupełnie głowę i plac opuścił. Kilkutysięczną kolumnę moskiewską zatrzyma!
major Wedelstedt z jednym batalionem i małą liczbą armat.