DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

122 Dokumenta. — I.
Wielki hetman Branicki, jenerał artyleryi Potocki , znani
z swéj ku nam przychylności; także jenerał-porucznik Kossakowski
, Puławski i inni, mogą zacząć takową rekonfederacyę.
Jakim sposobem ją zawiązać, jak z naszej strony ją wesprzeć?
trzeba żebyś książę wcześnie ułożył w tym celu stosowny plan,
i upewniwszy się co do głównie działających osób, zdał nam
raport najdokładniej, ażebyśmy stosowne ku temu środki przedsięwziąść
mogli. Zresztą, przeprowadzając ze wszelką ostrożnością
te myśli i przygotowawcze układy, nie omieszkasz książę
upewnić tak wyżej wymienione osoby jako i innych magnatów
po stronie naszej stojących, że w każdym razie będą oni pod
naszą obroną i w przypadku gdyby byli prześladowani, będą
mogli być przyjęci w Rosyi.
Do liczby tego rodzaju środków stanowczych należy także
wypełnienie sekretnego księcia planu w województwach : kijowskiem,
bracławskiem i podolskiem. Gorliwość religijna spółwiernych
i spółplemiennych z nami tego kraju mieszkańców -,
przychylność ich ku Rosyi, nadzieja że jedynie z jéj pomocą
uwolnić się mogą od krzywd im wyrządzanych, dają nam
otuchę, że za pierwszem pokazaniem się wojsk naszych w tym
kraju, lud z nami się połączy, a wznawiając w pamięci męstwo
przodków swoich, wspólnemi siłami, zdoła wypędzić z kraju
swego nieprzyjaciela. Dane księciu od nas miano wielkiego
hetmana wojsk naszych kozackich, jekaterynosławskich i czarnomorskich,
będzie podnietą i najpewniejszym środkiem dla
wszystkich wiary i pochodzenia ruskiego mieszkańców Polski,
by garnąć się pod wasze dowództwo w działaniu tamże rozpocząć
się mającem.
Wiadomo nam jest, że co się tyczy przyciągnienia na
naszą stronę Polaków, zdanie sprzymierzeńca naszego cesarza
rzymskiego nie różni się od naszego, o czem z nim szczegółowiej
porozumiemy się, odebrawszy dokładniejszą wiadomość
o tern co zaszło w Warszawie. Również jednego sposobu widzenia
z nim byliśmy i pod tym względem, że obecnie ze
wszystkich cudzoziemskich kandydatów do tronu polskiego,
Potomkiń i jego stronnictwo w Polsce. 123
elektor saski jest najdogodniejszym dla wspólnych naszych interesów,
jeżeli tylko zachowa tę stałość, jaką okazał w unikaniu
wszelkich intryg i poduszczeń berlińskiego gabinetu, przez
margrabiego Luchesini i przez inne organa jemu podsuwanych,
i jeżeli można będzie się spodziewać, że panując w Polsce, zechce
z sąsiadami pokój zachować. Odkładamy do chwili odebrania
dalszych wiadomości o rewolucyi polskiej i do czasu
skomunikowania się ze sprzymierzeńcem naszym, któremu
bliżej jest znany elektor saski, wydanie rozkazów w tym względzie
ministrowi naszemu w Dreźnie i udzielenie panującemu
tamże naszych z tego powodu zapewnień.
Zresztą, cesarz rzymski w ostatnich swych przyjaznych
nam oświadczeniach, okazując najszczersze życzenia, ażebyśmy
zawarli pokój z Turkami na warunkach przez nas podanych,
powiedział przytem : że on zrzeka się wszystkich zdobyczy na
Porcie dokonanych i nie ma do takowych żadnej pretensyi,
byleby król pruski nie szukał ze swéj strony nowych powiększeń
, gdyż w takim razie cesarz widziałby się w prawie żądać
podobnych. Na to rozkazaliśmy ministrowi naszemu przy dworze
austryackim dać odpowiedź : iż zupełnie zgadzamy się ze
sprzymierzeńcem naszym w tym względzie i że takowych zdobyczy
królowi pruskiemu moglibyśmy dozwolić chyba tylko
w razie ostatecznym, gdyby już innego środka do odwrócenia
grożącej nam burzy znaleść nie można było, a i w tym ostatecznym
przypadku naszej względem niego pobłażliwości, sprawiedliwość
wymagałaby, ażeby i nasze zdobycze były nietylko
odpowiednie do jego nabytków, ale by wynagrodziły te ogromne
straty, które ponieśliśmy z powodu tak niesłusznie wszczętej
przeciw nam wojny. Stosując się do odpowiedzi, jaką w tym
względzie da nam cesarz i do dalszych okoliczności, będziemy
uważali jak dalece możemy odkryć zamiary nasze, co się tyczy
nowego rozbioru Polski, gdyby już innych sposobów nie było
do uśmierzenia niepokojów teraźniejszych i zapobieżenia podobnym
w przyszłości.