DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
162 Dokumenta. — IV.<br />
może wyjść na to kiedyś, ale zawsze z dodatkiem ustąpienia<br />
Gdańska i Torunia królowi pruskiemu<br />
17.<br />
(Sejm zabrania odstąpienia Gdańska. — Trudności ztąd przewidywane.)<br />
Warszawa, dnia S wrzcJnia f/Ço.<br />
Wojska moskiewskie wracają się successive z Finlandyi do Inflant,<br />
a pruskie pomnażają się w Prusiech; jeszcze nie wiemy<br />
o responsie imperatorowéj na zaproszenie pruskie do pokoju<br />
tureckiego, któryby chciała podobno Moskwa zrobić, bez niczyjej<br />
interwencyi. Książe Potemkin zgromadził wojsko koło<br />
Benderu. Słychać tu, ale bez pewności, że Suwarowa zbili Turcy.<br />
(<strong>Cyfrowa</strong>ny.)<br />
Zbytnia troskliwość o zachowanie Gdańska, wpisała wczoraj<br />
na Sejmie między prawami kardynalnemi : że żaden Sejm<br />
nie będzie mógł przyjąć żadnej propozycyi, cesyi ani zamiany<br />
choćby najzyskowniejszej, bez zezwolenia całego narodu. Ja,<br />
Potoccy, Małachowscy i Czartoryski przydaliśmy, że sejmy przyszłe<br />
będą tak samowładne jak teraźniejszy. Weksy pruskie<br />
wkrótce tak zubożą Gdańszczanów, że albo puste zostawią<br />
swoje miasto, albo poddadzą się sami Prusakom. Ze przeciwnie<br />
Anglia nam przez usta Hailesa ofiaruje gwarancyą swoją i holenderską,<br />
na zupełną wzajemną wolność handlu naszego z morzem,<br />
jeżeli ustąpimy Gdańska królowi pruskiemu. Ze pod taką<br />
kondycyą Anglia byłaby determinowaną, u nas kupować te<br />
wszystkie artykuły okrętowe, które dotąd kupowała w Moskwie,<br />
dla tego że dwie podróże odprawić można między Anglią a<br />
Petersburgiem ; przez co by wiele milionów co rok wpływało<br />
do nas. — Lecz prewencya i nieukontentowanie największej<br />
Listy króla do Bukatego. 163<br />
części sejmujących względem Gdańska, przemogła nad wszystkiemi<br />
racyami naszemi. Nie wątpię, że jak Hailes tu, tak ministeryum<br />
w Londynie, będą mocno ganili ten nasz postępek<br />
i będą odgrażali, że handel który nam ofiarowali, muszą po<br />
dawnemu kontynuować z Moskwą. Wiem, że WPanu będzie<br />
trudno w tym punkcie ułagodzić umysły i krytyki angielskie,<br />
jednak staraj się jak będziesz mógł najlepiej, zapobiedz złym<br />
skutkom. Ja teraz lepszego argumentu w mojej myśli nie znajduję<br />
nad ten : że ponieważ byłoby po staremu oczywistym<br />
zyskiem Anglii, u nas kupować swoje okrętowe potrzeby lepiej<br />
niż w Moskwie ; starać się więc powinna Anglia, żeby wyperswadować<br />
królowi pruskiemu : że choć sam Gdańsk zostanie<br />
przy Polsce, jednak będzie nakoniec interesem prawdziwym fiskalnym<br />
i króla pruskiego, ułatwiać nasz handel z morzem et<br />
vice versa. Ponieważ choć w pierwszym roku, zmniejszyłaby<br />
się nieco intrata króla pruskiego przez zwolnienie ceł na Wiśle<br />
i nad morzem ; jednak rozkrzewienie handlu przez częstsze<br />
daleko opłaty, powróci i powiększy mu bardzo ten zysk, którego<br />
się zrzekł zrazu, a ugruntowałby sobie miłość i kredyt<br />
w narodzie polskim.<br />
18.<br />
(Rozprawy o sukcesyi tronu.)<br />
Wars%awa t dnia 22 września 17^)0.<br />
Na sessyi sejmowej dnia 20 praesentis, Trypolski poseł<br />
kijowski obrócił do mnie mowę directe ostrzegając mnie, niby<br />
przypowiastką jakiegoś tam kanonika, który testamentem wczesnym<br />
wszystko rozdał krewnym i sługom, a ci mu przyspieszyli<br />
śmierci. Ztąd naganiał myśl dania mi sukcesora za życia.<br />
Odpowiedziałem na to : że więcej kocham ojczyznę aniżeli siebie<br />
samego ; i że przeświadczony jestem, że bezkrólewie byłoby<br />
źródłem wszystkich nieszczęść dla ojczyzny, wprowadzając zno-
Change language