DZIEŁA - Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

332 Dokumenta. — V.
swoje opierają oni na uchwalonem przez obecny Sejm prawie ')
które chce, by stopień ten, w razie wakansu, był oddany najstarszemu
jenerał-majorowi. Do posłów tych przyłączają się
i inni patryoci, upatrując w tern zręczność wzmocnienia egzekucyi
praw. Potoccy nie mogąc przeszkodzić temu wystąpieniu,
gromadzą stronników, by przynajmniej mieć większość za sobą.
W gazecie tutejszej wydrukowano, wyjęty z francuzkiego
Monitora i jakoby w Rosyi, 2go lutego, z powodu zaszłych
we Francyi nieporządków ogłoszony manifest, w którym jest
wzmianka i o Polsce; to zatrwożyło tutejszych przywódzców.
Piatoli i Mazzei uskarżali się o to przed marszałkiem Potockim,
lecz ten ich wyśmiał i zapewnił, że ów dokument jest zmyślony
przez arystokratów.
Ostatnia saska nota zakłopotała mocno wszystkich. Widząc
iż ona nie pozostawia żadnej nadziei, nie wiedzą co począć.
Na Zamku niezgody coraz się wzmagają: partya prymasa
i sióstr króla uczyniła temu ostatniemu przedstawienia z powodu
zaufania, jakiem obdarza Włochów Piatolego i Mazzei;
wykazała mu niebezpieczeństwa, mogące ztąd wyniknąć w obecnych
okolicznościach. Piatoli dowiedziawszy się o tern, udzielił
wiadomości panu Mazzei, który natychmiast pojechał do wojewodziny
podolskiej '-') i wyrażał się w sposób tak nieprzyzwoity,
że się odezwał do niéj i do jej córki: «Vous en ferez
tant, que vous me ferez oublier que vous êtes soeur, et vous
nièce du roi». Obadwa oni postanowili nie bywać więcej u królewskiej
rodziny.
22 marca (2 kwietnia).
Wczoraj asesorya dla uczczenia dnia imienin podkanclerzego
Kołłątaja, dała mu obiad, na którym było 200 osób zaproszonych.
Na obiedzie tym byli: król, senatorowie, posłowie
') Osnowywajut oni swojo trebowanje na zakonie nynieszniawo sejma.
2 ) Siostry królewskiej, a wdowy po Janie Zamoyskim, ordynacie, matki
pani Mniszchowćj marszałkowej.
Dziennik Bułhakowa. 333
i znakomitsi z mieszczaństwa i ). Zdrowia wnoszone były : na
cześć króla, solenizanta, konstytucyi 3go maja i t. d. Mieszczanie
okrążyli króla, i podczas gdy on ich całował, obleli mu
suknie winem. Król sam, przeciw zwyczajowi, wychylił trzy kielichy.
Piaskowski, dawniej podkomorzy, a potem kasztelan krzemieniecki,
nie chciał pić na cześć konstytucyi 3go maja. Król
starał się go zreflektować, lecz ten odpowiedział: że zawsze gotów
jest pić zdrowie króla i ojczyzny, ale na cześć konstytucyi
3go maja pić nie będzie, bo nie jest przekonany o jej dobroci,
a Polakowi jeszcze myśleć wolno. Wielu jednak odważyło się
nie być na tym obiedzie, a w tej liczbie i prymas, który się
wymówił, iż nie ma zwyczaju obiadować nigdzie krom u siebie
i u królewskiej rodziny. Król uskarżał się z tego powodu przed
siostrą: «Qu'il est fâcheux pour lui de se voir réduit à combattre
non-seulement les contrariétés et les oppositions de plusieurs
Polonais en général, mais aussi celles de son propre
frère et de sa famille».
Gdy mówiono z Piatolim o obchodzie 3go maja i rozgłosie,
jakiego nabrały królewskie zamiary, usiłował on dowodzić,
iż wszystko to jest kłamstwem, że król nigdy o czemś
podobnem nie myślał, i że wieści takie szerzy stronnictwo niechętne
konstytucyi, by przez to oburzyć naród przeciw królowi,
przypisując mu zamiary przygnębienia wolności narodu.
Obchód 3go maja (dodał on) odbędzie się spokojnie i przekona,
że wszystkie te gadaniny są bezzasadne. Do téj pory
Piatoli odzywał się zawsze dobrze o Lucchesinim, dziś zaczyna
być inaczej.
2J marca fj kwietnia).
Z tego co następuje, sądzić można, do jakiego stopnia
dochodzi złość tutejszej fakcyi przeciw Rosyi i jakich szkaradnych
i karygodnych środków ona używa dla rozpalenia i tak
już przewróconych głów 2
). Gdy się wieść rozeszła o zamachu
1 ) Slawnyje mieszczanie.
") I kakije skaradnyje i niefrostitielnyjc upotrebliajet ona sposoby, dla
wospalenia golów i tak uże krużaszczych.