Znakovi vremena 6 - Ibn Sina

jednovremenu potragu za određenim tradicionalnim vrijednostima koje su između ostalog prisutne i u
okvirima religije. Zaključak: Kroz povijest sama ideja Evrope nastajala je kao izraz pottrebe da se prošlost
sadašnjost i budućnost sagledaju kroz političke, socijalne i kulturalne procese koji su determiniraliodnose
između evropskih naroda. Do 1789. godine, do pojave buržoaske revolucije u Francuskoj, Evropa je
označavana prije svega kao geografski determinirno područje , a od tog vremena sazrijeva ideja o
ujedinjenoj Evropi koja će se mijenjati u zavisnosti od realnih povijesnih događanja. Danas je Evropa u
fazi djelimične integriranosti više kao izraz ekonomskog pragmatizma s tendencijom prerastanja
evropske integracije koje bi obuhvatale iostal područja društvenog života. Danas je Evropa
prepoznatljjiva po intenzivnim i dinamičkim interacijskim procesima. Međutim, Evropa danas pokazuje i
svoje drugo lice koje nam govori da na površinu isplivavaju posljedice evropskih nacionalizama kao
društvenih predrasuda sa političkim obilježjima koji su, ti evropski nacionalizmi, u povijesti Evrope
konstantna pojava. Ako jedan stav biva transformiran u akciju tada možemo govoriti o širokom akcionom
opsegu predrasude u okviru kojeg se predrasuda manifestuje u rasponu od ogovaranja i ocrnjivanja,
preko izbjegavanja, diskriminacije i fizičkog napada, pa do istrebljivanja –genocida. Često je u pozadini
formiranja etničkih predrasuda religijska komponenta. Dok savremena sociološka istraživanja religijskog
fdenomena rezultiraju diferenciranim zaključcima o uticaju religije na društveni život, dotle se ne može
ignorirati činjenica da su najnoviji sukobi na jugoistoku Evrope, sukobi na području exJugoslavije, jednim
dijelom bili insprirani religijskim činiocem. U tom smislu Evropa se susreće sa specifičnim iskustvom koje
svjedoči o situaciji porasta uticaja na gotovo sva podrčja društvenog života. U kriznim situacijama, za
vrijeme ratova, intenzivnih sukoba, religijska grupa postaje referentnom grupom, referentnom tačkom
traganja za identitetom. Malim narodima u traganju za vlastitim identitetom snažan religijski identitet
može poslužiti kao refeerentna tačka koja može odlučujuće uticati na procese identifikacije, političke
procese, procese interakcija između etničkih grupa. Postavlja se pitanje stupnja otvorenosti odnosno
zatvorenosti takve grupe u odnosu an okruženje. U svakom slučaju mali narodi u evropskom
okruženjunužno su upućeni na saobraćanje s drugim i drugačijim narodima. Religija je područje
društvenog života koje se može manifestovati kao širok prostor interreligijskog dijaloga koji može voditi
ka međusobnim interakcijama, ili kao područje koje snaži osjećaj autarhičnosti, izoliranosti, kao realna
podloga za izbijanje novih nesporazuma i mogućih konflikata u budućnosti kroz mehanizme jačanja starih
i formiranje novih predrasuda. Na tej način dolazimo do jednog od ključnih pitanja savremene
multikulturalne i multikonfesionalne Evrope: shvatanje i recepcija islama i islamskih vrijednosti. Na
pitanje hoće li Evropa svoje muslimane izgleda da bi jedan od mogućih odgovora mogao biti: Evropa će
integrirati muslimane, muslimanske narode u skladu sa vlastitim strateškim i geopolitičkim interesima
(stabiliziranje reigje). Pri tome ostaje pitanje da li će se muslimanski narodi “utopiti” u Evropu bez
prepoznatljivog identiteta, sa svim konsekvencama koje proizilaze iz takvog mogućeg stanja, ili će postati
članom zajednice evropskih naroda ssačuvavši povijesne korjene i vrijednosti islamske kulture i
civilizacije. Pošto je ovo ujedno dobrim dijelom i pitanje praktične politike ne bi trebalo propustiti priliku
snažnijieg podsticanja društvenih promjena čiji bi efekti korespondirali namjerama (koliko iskrenim?)
Evropeda se Bosna i Hercegovina uključi u evropske integracije mimo standarne procedure.