MWENYEKITI: Ahsante sa<strong>na</strong>, <strong>na</strong>kushuru Mheshimiwa kwa vile muda umeshatuishia,<strong>na</strong>omba niwataje ambao wata<strong>cha</strong>ngia tukirudi saa kumi tutaanza <strong>na</strong> Mheshimiwa Susan Lyimo,Mheshimiwa Vicky Kamata, Mheshimiwa Victor Mwambalaswa, Mheshimiwa Murtaza Mangungu,wakajiandae, tukirejea hapa wataanza ku<strong>cha</strong>ngia.Ni<strong>na</strong> tangazo moja. Mheshimiwa Pindi Cha<strong>na</strong> - Mwenyekiti wa Kamati ya Katiba, Sheria <strong>na</strong>Utawala a<strong>na</strong>watangazia wa<strong>na</strong>sheria Wabunge wote, kesho tarehe 12 kutakuwa <strong>na</strong> Mkutano waTanganyika Law Society, ambao utafanyika Chuo Kikuu <strong>cha</strong> Dodoma, College of Humanitieskuanzia saa tatu asubuhi.Mheshimiwa Mwenyekiti, baada ya tangazo hili, <strong>na</strong>omba kusitisha shughuli za Bunge hadisaa 10.00 Alasiri.(Saa 7.14 m<strong>cha</strong><strong>na</strong> Bunge lilifungwa mpaka Saa 10.00 jioni)(Saa 10.00 jioni Bunge lilirudia)MWENYEKITI: Waheshimiwa Wabunge, tu<strong>na</strong>endelea. Kama nilivyotangaza m<strong>cha</strong><strong>na</strong>,tu<strong>na</strong>anza <strong>na</strong> Mheshimiwa Susan Anselm Jerome Lyimo <strong>na</strong> Mheshimiwa Vick Pas<strong>cha</strong>l Kamata <strong>na</strong>Mheshimiwa Victor K. Mwambalaswa ajiandae.Mheshimiwa Susan A. J. Lyimo i<strong>na</strong>oneka<strong>na</strong> hajaingia, basi <strong>na</strong>omba nimwite MheshimiwaVick P. Kamata.MHE. VICK P. KAMATA: Mheshimiwa Mwenyekiti, <strong>na</strong>kushukuru sa<strong>na</strong> kwa kunipa <strong>na</strong>fasi iliniweze ku<strong>cha</strong>ngia hoja hii iliyopo mbele yetu. Lakini kabla ya yote, <strong>na</strong>mshukuru Mwenyezi Mungukwa afya njema iliyoniwezesha niwe mahali hapa sasa hivi <strong>na</strong> ku<strong>cha</strong>ngia bajeti hii.Mheshimiwa Mwenyekiti, awali ya yote, <strong>na</strong>penda sa<strong>na</strong> kuvipongeza vyombo vya habari<strong>na</strong> kuwapongeza waandishi wa habari kwa kazi nzuri <strong>na</strong> kubwa ambayo wa<strong>na</strong>ifanya <strong>na</strong> kaziambayo i<strong>na</strong>tambulika <strong>na</strong> kuheshimika. Kwa kweli <strong>na</strong>wapongeza sa<strong>na</strong>.Mheshimiwa Mwenyekiti, kabla sijawapongeza zaidi <strong>na</strong> zaidi, ningependa pia ku-declareinterest kwamba <strong>na</strong> mimi ni mwandishi wa habari, nimesoma Chuo Kikuu <strong>cha</strong> Mtakatifu Augustine,ni<strong>na</strong>jua ugumu, <strong>cha</strong>ngamoto, mazuri <strong>na</strong> kila kila kitu ndani ya vyombo vya habari japositazungumza kwa kirefu sa<strong>na</strong> kutoka<strong>na</strong> <strong>na</strong> muda.Mheshimiwa Mwenyekiti, wenzetu Wamarekani wa<strong>na</strong>sema katika ile mihimili mitatu kamakungekuwa <strong>na</strong> wa nne, basi ingekuwa ni vyombo vya habari, <strong>na</strong>mi <strong>na</strong>unga<strong>na</strong> <strong>na</strong>o <strong>na</strong>ni<strong>na</strong>kubalia<strong>na</strong> <strong>na</strong>o kwa kuamini <strong>na</strong> kutambua m<strong>cha</strong>ngo mkubwa wa Vyombo vya Habari.Vyombo vya Habari vikiamua kujenga, vi<strong>na</strong>jenga kweli kweli <strong>na</strong> vikikorofishwa vikaamua kuharibu,vi<strong>na</strong>weza kuharibu kweli. Hivyo, tu<strong>na</strong>takiwa tuvithamini <strong>na</strong> kuviheshimu.Mheshimiwa Mwenyekiti, wa<strong>na</strong>sema Jour<strong>na</strong>list is a watchdog of the society. Kazi ya mbwani nini? Kazi ya mbwa ni kubweka pale a<strong>na</strong>poo<strong>na</strong> ku<strong>na</strong> mambo hayaendi sawa <strong>na</strong> kazi ya mbwani kubweka pale a<strong>na</strong>poo<strong>na</strong> ku<strong>na</strong> kitu ki<strong>na</strong>tia mashaka. Hivyo, waandishi wa habari wakibweka auwakiandika kitu, tu<strong>na</strong>takiwa tushirikiane <strong>na</strong>o. I<strong>na</strong> maa<strong>na</strong> wa<strong>na</strong>kuwa wameo<strong>na</strong> ku<strong>na</strong> tatizo mahalifulani, au ku<strong>na</strong> kitu ki<strong>na</strong> utata mahali fulani. Hivyo, sisi kama Serikali tu<strong>na</strong>takiwa kuunga<strong>na</strong> <strong>na</strong>kushirikia<strong>na</strong> <strong>na</strong>o ili tuweze kulisukuma gurudumu tu<strong>na</strong>kotaka lifike.Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi ni<strong>na</strong> tatizo kidogo <strong>na</strong> sielewi kwa nini Serikali i<strong>na</strong>chelewasa<strong>na</strong> kufanya maamuzi kwenye baadhi ya vitu muhimu. Kwenye vyombo vya Habari ku<strong>na</strong>Wakurugenzi ambao wame-act muda mrefu, kwa mfano, Habari, Maelezo <strong>na</strong> Daily News wa<strong>na</strong>actzaidi ya miaka mitatu sasa. Kwa hali ya kawaida, bi<strong>na</strong>damu yeyote ukiwekwa mahali u<strong>na</strong>kaakama vile kwa muda, hujiamini kwamba wewe uko pale, huwezi kutoa ubunifu wako sawasawakwamba mimi niko hapa, ngoja ni-deliver au ngoja nifanye kazi watu waone au ngoja nifanye kaziambayo ni<strong>na</strong>iamini <strong>na</strong> kuijua vizuri. Hata kama a<strong>na</strong>taka kuanzisha kitu fulani atasita kwamba ah!pengine nikikianzisha kabla hakijafika popote, ataletwa mtu mwingine.66
Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa hivi ni zaidi ya miaka mitatu kama sikosei hawa watu wa<strong>na</strong>actkama Watendaji wazuri. Kwa huu muda mrefu, wameshajulika<strong>na</strong> kama hawa watuwa<strong>na</strong>weza, basi wawekwe wawe full directors, wafanye kazi kwa kujiamini kwamba wako kazinikweli <strong>na</strong> kama basi hamwaoni kama wa<strong>na</strong>fanya kazi vizuri, basi wateuliwe wale ambaom<strong>na</strong>dhani watafanya kazi. Wakati mwingine tu<strong>na</strong>takiwa sisi kama Serikali tushirikiane <strong>na</strong> hivivyombo vya habari ili tufanye kazi vizuri.Mheshimiwa Mwenyekiti, nisingependa kuongea sa<strong>na</strong> kwenye eneo hili, lakini pia kablasijatoka kwenye eneo hili la vyombo vya habari, ku<strong>na</strong> Sheria ambayo ilikuwa i<strong>na</strong>zungumzwaBunge lililopita, sikuwepo, lakini nilikuwa <strong>na</strong>fuatilia. Ku<strong>na</strong> Sheria ya vyombo vya habari, ni<strong>na</strong>aminikabisa Sheria hii ndiyo itakayoweza kuleta tija kwa waandishi wa habari <strong>na</strong> kwa vyombo vyahabari kwa ujumla. Ni<strong>na</strong>omba basi Serikali ilete hii Sheria hapa ili tuweze kuijadili. Ni<strong>na</strong>amini kabisaSheria hii ndiyo itakayoleta tija kama nilivyosema pale mwanzo.Mheshimiwa Mwenyekiti, sheria hii i<strong>na</strong>sisitiza <strong>na</strong> ni lazima iangalie maslahi ya waandishi wahabari. Naomba Sheria hii iangalie maslahi pia ya vyombo vya habari ili tuweze kufanya kazi kwapamoja kama mhimili wa nne japo haujawa rasmi. Nimesema Wamarekani wamesema kamakungekuwa <strong>na</strong> mhimili mwingine, vyombo vya habari vingekuwa ni muhimili wa nne. Basi <strong>na</strong> mimi<strong>na</strong>amini <strong>na</strong> wote m<strong>na</strong>amini vyombo vya habari vingekuwa vikifanya kazi kubwa, tushirikiane<strong>na</strong>vyo ili tuweze kufika kule tu<strong>na</strong>kotaka kufika.Mheshimiwa Mwenyekiti, nimepitia randama ya Wizara, nimeangalia katika mipango yamaendeleo, nimeo<strong>na</strong> ku<strong>na</strong> mpango wa kuibua fursa ya ajira kwa vija<strong>na</strong>. Mpango huo umelengakutoa mafunzo ya ujasiriamali kwa vija<strong>na</strong>, mpango huo umeandaliwa <strong>na</strong> Serikali ikishirikia<strong>na</strong> <strong>na</strong>Shirika la Kazi Duniani, kitu ambacho ni kizuri, <strong>na</strong>furahi sa<strong>na</strong>. Lakini ni<strong>na</strong>penda tu kujua ni vija<strong>na</strong>wangapi kutoka Mkoa wa Geita watanufaika <strong>na</strong> mpango huu?Mwisho wa siku, nitapenda kuuliza kama tutajaaliwa mwakani nijue ni vija<strong>na</strong> wangapiwamenufaika <strong>na</strong> mradi huu mzuri, maa<strong>na</strong> kama u<strong>na</strong>toa mafunzo ya ujasiriamali kwa vija<strong>na</strong>, basivija<strong>na</strong> walio wengi maeneo mbalimbali wakipata hii elimu itawasaidia kujikwamua <strong>na</strong> ugumu wamaisha.Mheshimiwa Mwenyekiti, pia katika hii bajeti, nimeo<strong>na</strong> ku<strong>na</strong> mradi wa kinga dhidi yaUKIMWI. Mradi huu lengo lake kubwa ni kuhamasisha vija<strong>na</strong> kubadili tabia ili kupunguzamaambukizi ya UKIMWI, mimba zisizotarajiwa, <strong>na</strong> watoto wa mitaani.Mheshimiwa Mwenyekiti, ni<strong>na</strong>omba Wizara hii kama ambavyo vyombo mbalimbalivimejitokeza kuwaibua wa<strong>na</strong>ovuta madawa ya kulevya, wametambulika <strong>na</strong> wakasaidiwa <strong>na</strong>wengine wamepatiwa elimu, sasa wamerudi kuwa katika hali nzuri ya kawaida. Ku<strong>na</strong> kundi dogola vija<strong>na</strong> <strong>na</strong>dhani limesahaulika kidogo, ni kundi la hawa mabinti ambao wa<strong>na</strong>jiuza usiku, yaanima<strong>cha</strong>ngudoa. Ni<strong>na</strong> imani kabisa kupitia Wizara hii kama litawekwa dirisha <strong>na</strong> ukawekwautaratibu wa kuwapata hawa mabinti ni<strong>na</strong> uhakika siyo wote ambao wa<strong>na</strong>penda kufanya hiibiashara haramu <strong>na</strong> mbaya, ni<strong>na</strong>amini wa<strong>na</strong>fanya biashara hii pengine kutoka<strong>na</strong> <strong>na</strong> mazingira,ugumu wa maisha <strong>na</strong> wengine pengine ni kukosa elimu.Hivyo dirisha hilo kama litakuwepo litawasaidia hata hawa mabinti ambao hawapendikufanya hii biashara, pengine wa<strong>na</strong>fanya kwa sababu ya kukosa elimu <strong>na</strong> kukosa misaadamuhimu, hii i<strong>na</strong>weza ikawasaidia wakabadilika <strong>na</strong> kubadilisha tabia. Kwa sababu fungu lipo kwaajili ya kuwasaidia <strong>na</strong> kuwahamasisha waweze kubadili tabia. Ni<strong>na</strong>omba sa<strong>na</strong> Serikali izingatie hilo<strong>na</strong> iwasaidie, maa<strong>na</strong> hilo ni kundi la vija<strong>na</strong> ambalo limetengewa hili fungu, itakuwa ni vizuri pia <strong>na</strong>wao wakanufaika <strong>na</strong>lo.Mheshimiwa Mwenyekiti, <strong>na</strong>omba niende kwenye Idara ya Utamaduni ambayo ndiyoi<strong>na</strong>beba hasa ji<strong>na</strong> la Wizara, moja ya jukumu la Idara ya hii ni kuimarisha <strong>na</strong> kuwezesha sekta yautamaduni iweze kushiriki kikamilifu katika kuinua pato la mwa<strong>na</strong>nchi.67
- Page 7 and 8:
Mheshimiwa Naibu Spika, lakini umeg
- Page 11 and 12:
NAIBU WAZIRI WA UCHUKUZI: Mheshimiw
- Page 13 and 14:
NAIBU WAZIRI WA ELIMU NA MAFUNZO YA
- Page 15 and 16: Pili, Wakurugenzi na Wakurugenzi wa
- Page 17 and 18: MHE. JOHN J. MNYIKA: Naomba unisiki
- Page 19 and 20: inaongozwa na Mbunge wa Jimbo la Pe
- Page 21 and 22: Mheshimiwa Naibu Spika, katika kuha
- Page 23 and 24: Mheshimiwa Naibu Spika, Baraza la H
- Page 25 and 26: katika kukuza na kuimarisha Demokra
- Page 27 and 28: wakiwa ni Baraza Kuu la Michezo Bar
- Page 29 and 30: · Kusimamia usambazaji wa machapis
- Page 31 and 32: · Kutoa taarifa katika magazeti ku
- Page 33 and 34: · Kufanya tathmini na ufuatiliaji
- Page 35 and 36: 2011 wakati wa vikao vya Kamati vil
- Page 37 and 38: na Mfuko wa Vyombo vya Habari na Ba
- Page 39 and 40: · Serikali itenge fedha za mafunzo
- Page 41 and 42: Mheshimiwa Naibu Spika, aidha, nape
- Page 43 and 44: kuzifanya za kuielimisha jamii juu
- Page 45 and 46: Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na um
- Page 47 and 48: wa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UD
- Page 49 and 50: (iii)(iv)(v)(vi)(vii)Chuo Kikuu cha
- Page 51 and 52: kuendelea kufanya vibaya na kuambul
- Page 53 and 54: Serikali, sasa sisi tayari Umoja wa
- Page 55 and 56: iangaliwe. Tena nashukuru hii Wizar
- Page 57 and 58: kunichagua kuwa Mbunge wao kwa mara
- Page 59 and 60: Mheshimiwa Mwenyekiti, mpira wa mig
- Page 61 and 62: na Academy yake, huyu ndiye mtu wa
- Page 63 and 64: matangazo ya kudhalilisha nchi yetu
- Page 65: Mheshimiwa Mwenyekiti, suala lingin
- Page 69 and 70: namshukuru sana Mwenyezi Mungu kwa
- Page 71 and 72: Bunge. Mheshimiwa Waziri Mkuu alipo
- Page 73 and 74: pombe tu, wanaishia kunywa pombe, b
- Page 75 and 76: Nishukuru wafadhili na hasa TBC bas
- Page 77 and 78: ushuru kwenye vifaa vya michezo. Vi
- Page 79 and 80: Mheshimiwa Mwenyekiti, niende TBC,
- Page 81 and 82: Mheshimiwa Mwenyekiti, lakini kuna
- Page 83 and 84: Je, hawa watu wapo na wanafanya kaz
- Page 85 and 86: hapa Bungeni, yupo kule kwenye ofis
- Page 87 and 88: Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza natak
- Page 89 and 90: tunakwenda Wizara ya Utamaduni kwa
- Page 91 and 92: MHE. MARYAM SALUM MSABAHA: Wale wen
- Page 93 and 94: jambo hili la kuhakikisha kwamba ku
- Page 95: na yakizungumza habari ya interest