Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
İLBER ORTAYLI<br />
bir hayranlık vardır. Bunu tatbik etmeye çalışıyorlar ve tabii<br />
ki bu da düşünüldüğü kadar kolay bir şey değil.<br />
İttihatçıların ilk zamanlarında Ahmet Şerif Bey Anadolu'yu<br />
gezerek röportajlar yapmıştır (Bu röportajlar Anadolu'da<br />
Tanin adıyla kitap haline getirildi.) Gezi sırasında kendisi<br />
çoğu okula gittiğini ve nereye giderse gitsin mutlaka Ermenilerin<br />
iyi okullarıyla karşılaştığını belirtiyor; fakat diğer<br />
tarafta Müslümanlarınsa okulu yok, olan okulların da pek<br />
iyi olmadığını üzerine basarak belirtiyor.<br />
Peki, Atatürk doğduğunda Balkanlarda nasıl bir resim<br />
vardı? Dahası Atatürk o resmin neresinde duruyordu?<br />
Balkanlarda bugünkü görüntü bile pek iç açıcı değil.<br />
Burası benim de gençliğimde 20-25 yıl kesif ilgilendiğim bir<br />
bölge ... Çünkü Osmanlı orada kuruldu, inkişaf etti. En parasız<br />
dönemlerimde ve sosyalist dönemin o imkansızlıklarında<br />
koca koca bavullarla oradan oraya gezdiğim bir dünya ... Her<br />
ülkede muhtelif etnik gruplar vardır, hiçbiri tam anlamıyla<br />
homojen değildir. Herkes herkesin düşmanıdır. Ama aynı<br />
zamanda herkes herkesin bir tarafına ısınır ve beraber yaşarlar.<br />
Çünkü adet, anane birbirine çok benzer. Atatürk' ün dünyası<br />
da bu şekildeydi. Bütün Balkanlıları içkisiyle, yemeğiyle, dansıyla<br />
ve folkloruyla biliyor ve seviyordu. Belirgin ölçüde Balkanlardaki<br />
her dille ilgisi vardı. Çünkü kendisi de Selanikli ...<br />
Tabii o müthiş milliyetçi, infiratçı, gerilim yüklü atmosferden<br />
etkilenmiş. Etkilenmemesi de mümkün değil. Bu sebeple<br />
çözülmezlikler içinde yetişen insanların zekalarının çabuk<br />
geliştiği ve olgunlaştıkları söylenebilir. Zaten aynı zamanda<br />
kendisi bu imparatorluğun bir zabitidir. Bir sene Suriye'de<br />
Vatan Cemiyeti'ni kuruyor, ertesi sene Makedonya'ya geli-<br />
104
Change language