Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
İLBER ORTAYL!<br />
sulato del Mare" denilen kendi seçtikleri temsilciler vasıtasıyla<br />
hukuki işlerini yürüttükleri ve tüccarları organize ederek<br />
mahalli hükümetlerle temasa geçtikleri açıktır. Özellikle<br />
İskenderiye ve Kahire gibi merkezlerde bu böyleydi. Ve Memluk<br />
İmparatorluğu 151 ?'de ortadan kaldırıldığı zaman Yavuz<br />
Sultan Selim'e biat edenlerin, onu karşılayıp itaat edenlerin<br />
_<br />
başında "Consulato del Mare" denilen bir Karalan tüccar<br />
yer almaktaydı. Mısır'ın, Suriye'nin, Filistin'in ve Hicaz'ın<br />
fatihi, hiç tereddüt etmeden mevcut Memluk kapitülasyonlarını,<br />
yani onların verdikleri imtiyazları yeniledi. Çünkü<br />
dış ticaret, kapitülasyonlar rej imi ile yürür. Bunun hukuki<br />
temeli şuna dayanır: İslam fıkhına göre İslam ülkesinden<br />
olmayan biri "harbi" statüdedir. Bu, İslam topraklarındaki<br />
gayrimüslimlere şamil bir statü değildir. Onlara "zımmi"<br />
diyoruz. Bir harbinin malını mülkünü yağmalamak, canını<br />
almak, hak değil hatta belki bir görevdir. Ama o "eman"<br />
dilerse yani eman dileyerek "müste'min" statüsüne gelirse<br />
durum değişir. Ve bunu devler değil, aslında cemaatin üyesi<br />
her Müslüman verebilir. Tabii ki bu teorik durumdur. Esasta<br />
harbi memleketlerden gelen tüccarlar mahalli görevlilerle ve<br />
nihayet emirle, o yerin hükümdarlığıyla temasa geçer ve eman<br />
alarak "müste'min" statüsüne gelirler, kendisine karada ve<br />
denizde ticaret imkanı vermek, yani "emn ü eman" vermek,<br />
güvenlik vermek şartıyla vergilerini haraçlarını öderler. Ve<br />
ilişkileri devam eder.<br />
Venedik ve Cenova'nın hayatını nasıl karşıladığı bellidir.<br />
Katalanların da böyledir. Bir müddet sonra iktisadi bakımdan,<br />
ilişkiler bakımından onları geriden izleyen Fransa da<br />
bu rejime tabi olacaktır. Ve nihayet Fransa'nın rakipleri olan<br />
50
Change language