17.11.2016 Views

lber Ortaylı - Yakın Tarihin Gerçekleri

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

OSMANLI İMPARATORLUGU'NDA<br />

ARAP MİLLİYETÇİLİGİ<br />

Osmanlı İmparatorluğu 16'ncı asra kadar bir Balkan<br />

İmparatorluğu olarak yaşadı. Araplar bu devletin uyruğu<br />

değildi ve o dönemler için İslam'ın ülkeiçi ve ülkedışı rolünden<br />

abartılı bir biçimde söz edemeyiz. İlk defa 18. asırdaki<br />

toprak kayıpları ve Avrupa dünyasından gelen baskılar nedeniyle,<br />

Osmanlı hükümdarları İslam'ın sözcülüğü ve halife<br />

unvanına titizlikle sarıldılar. Öte yandan bu bilinçli İslam'ın<br />

yanı başında, ulusçuluk düşüncesiyle örgütlenme ve hareket<br />

aşamasına geçilmekteydi. Aynı dönemde Arap ulusçuluğu<br />

hem düşüncenin doğuş ve gelişmesi, hem de örgütlenme<br />

yönünden Balkan ulusçuluklarıyla karşılaştırılamayacak<br />

düzeydeydi. 19. asırda seçkinler arasında bir Arap ulusu ve<br />

Arapçılık bilinci vardı, ama bu bilinç siyasal örgütlenme,<br />

siyasal eylem ve hele bağımsızlık isteği aşamasına ulaşmadan<br />

imparatorluk parçalandı ve Araplar imparatorluğun dışında<br />

kaldılar.<br />

Arap vilayetleri l 830'larda Mehmet Ali Paşa' nın işgaline<br />

kadar Osmanlı idari bünyesinde, Balkanlar'a göre daha özerk<br />

186

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!