You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İLBER ORTAYLI<br />
da bilinir. Birlikte 2,5 milyon Yahudi, Rusya imparatorluk<br />
topraklarını terk etmişti. Bunların hemen hepsi ABD, Kanada,<br />
Güney Amerika gibi yerlere göç etmişlerdir; en başta<br />
Filistin' e gelip yerleşeni 30-40 bini geçmiyordu. Ne zaman<br />
ki Avrupa Nazizm denen zulüm dönemine girdi, buraya göç<br />
edenlerin sayısında da artış başladı. Her şeye rağmen Birinci<br />
Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşmiş Milletler'in yaptığı taksimatta<br />
bugünkü İsrail'in yarısı bile Yahudilere ait değildi.<br />
Bu nereden başladı? Birinci Dünya Savaşı' nda Yahudi ulusu<br />
aslında her iki tarafa da müzahir gibi görünmesine rağmen<br />
geleceğin İngiltere'de olduğunu anlamıştı. Nitekim Lord<br />
Balfour, savaşın hemen ertesinde İsrail'de bir ]ewish home<br />
yani "Yahudi ocağı" kurulacağını vaat etti. Şüphesiz bu bir<br />
Yahudi bağımsızlığı değildi. Zaten Osmanlı zamanında göç<br />
edenler de henüz bunu istemiyorlardı; kültürel otonomiye<br />
iştirak istiyorlardı. Ama gelişen hadiseler ve dış dünyanın<br />
itisiyle vaat edilen jewish horne giderek kuvveden fiile evrildi.<br />
Sonra Yahudiler de silahlanmaya başladılar (özellikle<br />
Rusya'dan gelen şair düşünür Vladimir Jabotinsky bu radikalizmi<br />
temsil eder) ve olaylar bir iç çatışmayı, ardından da<br />
İsrail'in 1948'de ilanından sonra Arap devletleriyle Yahudiler<br />
arasındaki bir savaşı getirdi.<br />
Vladimir Jabotinsky ilk silahlı mücadeleyi başlatan Yahudi<br />
olmasıyla dikkatleri üzerine çekiyor. Bugün Tel-Aviv'de<br />
bir Jabotinsky Caddesi var. Bir de Lichtheim Caddesi var.<br />
Lichtheim da bir Alman Yahudisi. .. Rus Yahudisi olan<br />
Jacobson'la birlikte İstanbul'da Siyonist temsilcisi olarak<br />
bulundular. Güya Siyonist Banka'nın (Anglo-Levantine<br />
Banking Company) yöneticisiydiler ama bankacılıktan çok<br />
200
Change language