17.11.2016 Views

lber Ortaylı - Yakın Tarihin Gerçekleri

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

İ LBER. OR.TAY L!<br />

buna bir önem vermedi. Çünkü dünya demokrasiyi kendi<br />

tatil ediyordu, hem de ebediyyen. Biz de kendi yolumuza<br />

gittik. Peki bunun sonucunda ne oldu? 16 sene sonra yine<br />

karşımıza geldi. 16 sene çok uzun bir devir değil. Türkiye<br />

öyle uzun süreli despot yönetimlerle, despotizmle yönetilmiş<br />

bir ülke değil. Türk aydını kronoloji, senkronoloji sevmez.<br />

Dahası yaptığı mukayeseler toptancıdır. Burası demokratik<br />

seçim tarzının bilinen zamanlardan beri çok büyük kopmaya<br />

uğramadığı, partileşmenin Batı Avrupa'ya göre geç kaldığı<br />

ama çok orijinal olarak kurulduğu bir ülkedir. İttihatçı<br />

düşünce, İttihatçı örgütlenme, İttihatçı misyon yani "şiar"<br />

çok orijinaldir, Balkanlar'a dayanır. Burada Sudan'ın eski<br />

Ankara büyükelçilerinden Diab'ın Libya'daki bir konuşmasından<br />

alıntıyla bitirelim. Diab 1982'de Trablusgarp'ta bir<br />

seminerde Libyalılara dedi ki "Siz Arap münevverleri, uzak<br />

Anadolu'daki bir köylü bile sizden daha aydınlık kafalıdır."<br />

Seçim barajı nasıl ortaya çıktı?<br />

Biz 1946'da çok partili sisteme geçtik; fakat çoğunluk<br />

usulü seçim sistemiyle. Bir vilayette A partisi 520, diğeri<br />

530 rey alıyor yani arada çok az farklar olabiliyor. Reylerin<br />

hepsi, mebus listesi oraya, yani 530 rey alana çarşaf usulü<br />

gidiyor. Bu tabii çok zorlu bir süreçti, bu yüzden ikili<br />

adaylık sistemi getirilmişti. Mesela İsmet Paşa, Malatya ve<br />

Ankara'dan aday gösterildi. Ankara'da kazanamadı, çünkü<br />

Ankara o zaman CHP'ye rey vermedi. 1950'de Malatyalı<br />

milletvekili olarak meclise geldi. 1 946'da daha da kötü bir şey<br />

vardı; seçilenleri bir de Meclis' in kabul etmesi gerekiyordu.<br />

Yani kulüp gibi meclis arasına kabul ediyordu. Mesela Zeki<br />

148

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!