You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İLBER ORTAYLI<br />
Piyano Ormanı<br />
Birinci Dünya Savaşı; orduların savaşı olacak ve birka,<br />
ayda bitecek sanılıyordu. Ne Kayzer Almanyası'nın bilgili<br />
kurmayları ne Büyük Britanya donanmasının kurt amiralleri<br />
bunun tersini düşünüyordu. Uzayan savaş şaşkınlık ve bıkkınlık<br />
getirmişti. Ama 1939-1945 Savaşı' na karar verenler<br />
çılgınlığa ve katliama baştan talimliydiler. Almanya'nın sade<br />
vatandaşları da bu çılgınlığı desteklerken uzun bir savaş<br />
olacağını tahmin ediyorlar mıydı? Hepsinin gördüğü ve<br />
hazırladığı savaş, yaşadıkları savaşla uzaktan yakından alakalı<br />
değildi. Öbür ülkeler ise canları ve insanlık onurları için<br />
savaştılar. İkinci Dünya Savaşı, aslında, cephe gerisindeki<br />
sivil halkın arasında daha fazla tahribat yapmıştı. Yağan<br />
bombalar şehirleri yerle bir etti. Bir de Almanların geleceğin<br />
uygarlığı için ortadan kaldırılmasını uygun gördükleri<br />
kentler vardı, Varşova gibi ... Havadan attıklarıyla yetinmeyip<br />
üstüne üstlük dinamitlediler. Paris gibi açık şehir ilan edilip<br />
paçayı, Leningrad gibi kendini savunduğu için namusunu<br />
koruyanlar, mukaddes olduğu için Roma gibi el sürülmeyenler<br />
de vardı. Ama bir de iki ateş arasında kalanlar vardı.<br />
Volga boyuna serpilen Stalingrad, nehrin bir yanından von<br />
Paulus ordularının bombalarını yerken, öbür taraftan da<br />
Sovyet ordusunun yangın bombalarının (Katyuşa) azizliğine<br />
uğramıştı. Stalingrad ahşap bir şehirdi; al1şap evin en kıymetli<br />
eşyası yangından kurtulsun umuduyla bahçelere çıkarılmıştı.<br />
Şehir adeta bir piyano ormanıymış.<br />
Direnişin böylesi<br />
Direniş hikayeleri, Fransa bu konuda çok propaganda<br />
yaptığından olsa gerek, akla hep bereli Fransızları getirir.<br />
158
Change language