Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
İ LBER ORTAY LI<br />
yerde ön planda Hıristiyanlık tutulmuştur. İslam fetihlcı i<br />
başladığı zaman -ki bu Hz. Ömer devrindedir- Filistin vr<br />
Mısır aşağı yukarı paralel zamanlarda fethedilmiştir. I-frı<br />
ikisinde de komutan Amr ibnü'l-As'tır. Araplar geldiği zamaıı<br />
bu bölgede, çok ilginçtir, Arapça çok az yerlerde adalar halinde,<br />
çölde konuşuluyordu; yaygın dil ise bir Sami dil olaıı<br />
Aramcaydı. Yahudilerin kendi dili olan İbranice ise artık<br />
sadece dua kitaplarında ve sinagoglarda yaşıyordu.<br />
Peki Aramcanın Arapçaya dönüşümü nasıl oldu? Hi·<br />
karanlık bir olay değil. İkisi de birbirine yakın, Sami diller<br />
ve benzeşen pek çok özellikleri var. İbranice ve Aramca çok<br />
benzeştiği için M.Ö. il. asırda bütün bir bölgede İbranice<br />
silinmiş, diğer Keldani dili silinmiş ve yerini Aramca almıştı.<br />
Şimdi de Aramcanın yerini Arapça alıyordu. Bugün<br />
artık Suriye'de tamamen ortadan kalksa bile yer yer Aramca<br />
konuşulan küçük köyler vardı. Bunlar bizim ülkemizde<br />
de mevcuttu. Bu yerleşmelerdeki Aramca bilhassa İkinci<br />
Dünya Savaşı'ndan sonra yavaş yavaş silindi; sebep de bu<br />
dili konuşan Yahudilerin İsrail' e göç etmesidir. İslam fütuhatından<br />
sonra ilginç bir dönem içindeyiz; Arapça İslam'la<br />
birlikte bu bölgeye yayılıyor ve karşımıza daha evvelden<br />
Musevilerin, sonra Hıristiyan cemaatlerin yaşadığı ve nihayet<br />
Müslümanlaşan bir bölge çıkıyor. Filistin' in XVII. ve XVIII.<br />
asırlardaki yapısı çok açıktır. Bu ülkede muhtelif diller; en<br />
başta Arapça, çok az da İspanyadan göç edip gelen Sefarad<br />
Yahudilerin dilleri hakim. XIX. yüzyılda yeni bir unsur ortaya<br />
çıkıyor; Doğu Avrupa'dan gelen Yahudiler. Bunlar bilhassa<br />
Rusya İmparatorluğu'nda -ki o zaman Polonya'nın doğusu<br />
da Rusya'nın elindeydi- ve Orta Avrupa'da gördükleri itilip<br />
198
Change language