17.11.2016 Views

lber Ortaylı - Yakın Tarihin Gerçekleri

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

İ LBER ORTAYLI<br />

kanlığı dolayısıyla bugün İslam medeniyetinin önemli eserlerini<br />

tevarus edebildik. Bilhassa Yunancadan ve Aramcadan<br />

(Süryanilerin dili) çevrilen eserlerle klasik dünya Ortadoğu<br />

İslam dünyasında yaşadı. İranlılar, Hintliler giderek Türkler<br />

bu dile ve bu literatüre nüfuz edebildiler.<br />

Aynı bilimsel literatür, doğulu Yahudilerin eliyle Endülüs<br />

ve İtalya'da Latinceye de çevrildi. Av rupa'nın kütüphaneleri<br />

ya hükümdar saraylarında yani şatolarda ya da dokunulmazlığı<br />

bir ölçüde herkesçe kabul edilen manastırlardaydı . Şu<br />

beşeriyetin rezaletine bak, geliştiklerini iddia ettikçe daha<br />

da barbar oldular. Asırlarca korunan ve zenginleşen güney<br />

İtalya'daki Monte Casino manastır kitaplığı İkinci Dünya<br />

Harbi' nin sonunda Nazi Almanya'sının İtalya'daki savunma<br />

üslerinden biri haline getirildi. Yani güneyden giren müttefiklerin<br />

ilerlemesine karşı bir rehin, adeta bir hedef olarak<br />

tutuldu; kuşatan taraf da manastırı bombalamakta fazla<br />

tereddüt etmedi . Ne olduğu, kimler tarafından yok edildiği<br />

halen tartışılan İskenderiye kitaplığından daha büyük bir<br />

cinayettir. Son Bosna savaşında Saraybosna'daki Oryantal<br />

Enstitü Sırp düşmanlar tarafından kasten tahrip edildi. Almanların<br />

Varşova'yı tahribi de benzer sorunlar yarattı.<br />

..<br />

Bizdekileri düzeltmek şart<br />

Osmanlı kütüphaneleri herkesin evinde, medrese hücrelerinde<br />

veya saraydaydı. Topkapı Sarayı müze haline getirildiğinde<br />

sarayın Harem'den Enderun' a kadar her hücresinden<br />

kitaplar çıkmıştır. İçindeki ilk derli toplu kütüphane III.<br />

Ahmed'inkiydi. 18. asrın ilk çeyreğine aittir. Ama bu birçok<br />

yerde kitap saklanmadığı anlamına gelmez; nitekim 1924<br />

250

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!