17.11.2016 Views

lber Ortaylı - Yakın Tarihin Gerçekleri

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK<br />

Atatürk için "diktatör" diyorlar ve sonra "Ancak o dönemde<br />

dünya zaten diktatörlükler tarafından yönetiliyordu.<br />

Atatürk'ün ise bir özelliği vardı; o da aydınlanmacı bir<br />

despot oluşuydu" şeklinde yorumlar yapılıyor. Atatürk'ün<br />

amacı gerçekten diktatör olmak mıydı? Bu bağlamda<br />

Cumhuriyet'in kuruluşunu nasıl değerlendiriyorsunuz?<br />

Cumhuriyet'in kuruluşu itibariyle diktatöryanın teorisi<br />

yapılmış değil. Ya ni ortada şahıs idare edecek diye bir teori<br />

yok. Tam aksine Cumhuriyet'in kurucu kadroları Enver<br />

Paşa'dan, İttihatTerakki'nin 'triyumvira'sından, hatta merkezi<br />

umumi diktatöryasından çok şikayet ediyorlar. Buna da<br />

"merkezi umumi diktacöryası" diyorum, çünkü İttihat<br />

Terakki'nin de fazla günahını almayalım. Totaliter partilerde<br />

bir polit büro olur ve üyelerin sözleri burada sanki eşit<br />

şekilde geçer. Halbuki bu böyle değildir; aslında orada bir<br />

kişinin sözü geçer. Faşist partilerde bu durum zaten "Duçe"<br />

veya "Führer" diye açıkça dile getirilir. İttihat Terakki'de ise<br />

97

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!