Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
İLBER ORTAY LI<br />
bu ürünleri Türkiye'den istedi. Osmanlı İ mparatorluğu'nun<br />
tüccarları, yerli makamlarının, kadılarının, beylerbeylerinin<br />
ve merkezin şiddetle yasaklamasına rağmen denizin ortasında<br />
kaçak mal devrediyorlar, tahıl, meyve ve zirai hammadde<br />
ihtiyacını karşılıyorlardı. 18. yüzyılda bu ihracatın hacmi<br />
dikkate değecek kadar arttı. Düşününüz ki Tu na mansabının,<br />
Avusturya ticaretinin ve endüstrisinin artan hammadde ve<br />
yan mamul ihtiyacı (kaytan, aba, keçe gibi) Doğu'dan karşılanıyordu.<br />
Bulgaristan'da kaytancılıktan zengin olanlar çıktı.<br />
18. yüzyıl gelişmelerinin yorumu, Bulgar tarihçilerin biraz<br />
abartıyla 18. yüzyılda (bu dönem tarihlerine Rönesans devri<br />
diyorlar) bir kapitalist sınıf ortaya çıktığını iddia etmelerine<br />
kadar gider. Ünlü tarihçi Nikolai Thdorov, "Balkanskiiat<br />
,<br />
grad ' . adlı kitabında mahalli tüccarlardan olan "Gümüşgerdan"<br />
ailesinin ne kadar zenginleşen bir kapitalist olduğuna<br />
işaret etmektedir. Balkanlardaki Voskopoj şehrinde, artık<br />
şehrin idaresine ve bazı müesseselere sahiplenmeye kadar<br />
yükselen bir şehir burjuvazisi denen tüccarlardan söz edilir.<br />
Balkanlı tarihçiler bunu da adeta Batı'daki "Freie Reichsstadt"<br />
yani serbest şehirlerin yeni gelişen merkantil yönetici<br />
(patrici) sınıfı gibi yorumlarlar. Abartmalar bir yana, bazı<br />
değişikliklerin olduğu kaçınılmazdır. Ve kapitülasyonlar<br />
Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman devrinde,<br />
memleketteki bazı ihtiyaç fazlası hammaddeyi ve bazı yan<br />
mamul maddenin dışarı ihracını kolaylaştıran, gelir getiren<br />
bir mekanizma olduğu halde, sonraki devirlerde aleyhte<br />
çalışmış olabilir.<br />
*<br />
Th e Balkan City, 1400- 1 900 adıyla lngilizceye çevrilmiştir.<br />
52
Change language