17.11.2016 Views

lber Ortaylı - Yakın Tarihin Gerçekleri

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

YAKIN TARİHİN GERÇEKLERİ<br />

niye arasında bu bölgeyi almış. Bu yıldırım savaşını yöneten<br />

mareşal Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim Han' ın halefleri<br />

de bu bölgeyi idare etmişler. Hatta Anadolu ve Rumeli'den<br />

daha gevşek bir tımar sistemi olmasına rağmen vakıfların<br />

geniş ölçüde yayılmasıyla dört asır burada kalmış Osmanlı ...<br />

Birinci Dünya Savaşı' nda, 1917 ve 1918'de elden çıkmıştır<br />

Filistin. Ondan sonra Doğu Arap ülkelerinin, yani Maşrık<br />

dünyasının İngiltere ve Fransa'nın bölüşümü arasındaki<br />

kaderi bugünlere kadar gelmiştir.<br />

Bu bölgede Yahudiler var mıydı? Elbette ki vardı. İsrail<br />

denen Filistin'in bir kısmı, Yahudi ırkının anavacanıdır. Ne<br />

var ki tarihin muhtelif zamanlarında Yahudi ırkı buralardan<br />

sürülmüş, başka yerlere yerleşmiştir. Bu sürgün hayatını,<br />

tarihi bilgi ve deliller kadar menkıbeler de kendine göre<br />

anlatmaktadır. Ama çok açık bir pasaj daha vardır; bilhassa<br />

M. S. 70'te, İmparator Ti ti us zamanında mabedin tekrardan<br />

yıkılması -ikinci mabed yıkımı sayılır- ve bu olay Yahudi kavminin<br />

etrafa sürülmesi ile birleşir. Çok az Yahudi, Galilea ve<br />

Judea denilen kısımda kalmıştır, Yahudilik etrafa dağılmıştır.<br />

Bu dağılmadan evvel de Yahudi kavmi Akdeniz' in muhtelif<br />

yerlerinde, mesela 330'larda İskenderiye'de, tabii Anadolu<br />

şehirlerinde de bulunmuştur. Mesela Miletos'ta bir tiyatroda<br />

taşın üzerinde "Judeon Simeon" yazıyor; abone olmuş adam.<br />

Demek ki bütün şehirlerde zengin-fakir kolo:ıiler halinde<br />

yaşıyorlardı. Aslında St. Paul'un yaydığı Hıristi7anlığın doğrudan<br />

doğruya Yahudi cemaatlerinde ve onların her yerdeki<br />

sinagoglarında propagandası yapılmıştır. Çünkü St. Paul, bir<br />

haham olarak bütün yetişkin Yahudi erkekleri gibi sinagoglara<br />

girip konuşma özgürlüğüne sahipti. Yahudilerin olduğu<br />

197

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!