Grundlagen der Quantenmechanik und Statistik - Theoretische ...
Grundlagen der Quantenmechanik und Statistik - Theoretische ...
Grundlagen der Quantenmechanik und Statistik - Theoretische ...
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
9.3. (Ideale) Quantengase<br />
Man kann formal schreiben:<br />
⟨n ν ⟩ =<br />
1<br />
exp {︀ β 1<br />
[︀ ɛ(ν) − µ<br />
]︀}︀ − η<br />
; η =<br />
⎧<br />
+1 ; BE<br />
⎪⎨<br />
0 ; MB<br />
⎪⎩ −1 ; FD<br />
(9.3.8)<br />
Damit gilt stets (siehe Abbildung 9.3): ⟨n ν ⟩ FD ≤ ⟨n ν ⟩ MB ≤ ⟨n ν ⟩ BE .<br />
〈n ν 〉<br />
1,5<br />
MB<br />
BE<br />
1,0<br />
FD<br />
0,5<br />
β 1 [ǫ − µ]<br />
Abbildung 9.3: Vergleich <strong>der</strong> mittleren Besetzungszahlen <strong>der</strong> <strong>Statistik</strong>en Maxwell-<br />
Boltzmann, Bose-Einstein <strong>und</strong> Fermi-Dirac<br />
9.3.3. Entropie <strong>der</strong> (idealen) Quantengase<br />
Mit einigem Aufwand (siehe z. B. Schwabl, Kap. 4) kann man nun die Entropie <strong>der</strong><br />
Quantengase berechnen. Ausgehend von <strong>der</strong> klassischen Beziehung (vgl. Abschnitt 9.1.1)<br />
∑︁<br />
∑︁<br />
⎧⎪ (︂ ⎨ 1<br />
∑︁<br />
⎫⎪ ⎬<br />
S = k B ln Z + k B β j X j = −k B p i ln − β<br />
⎪ j x j,i<br />
j<br />
i ⎩ Z)︂<br />
⎪<br />
j ⎭<br />
⎡<br />
∑︁<br />
1<br />
⎧⎪ ⎨<br />
∑︁<br />
⎫⎪ ⎬<br />
∑︁<br />
= −k B p i ln ⎢⎣ Z exp − β<br />
⎪ j x j,i<br />
⎩ ⎪<br />
⎤⎥ = −k<br />
⎭⎦ B p i ln ϱ = −k B ln ϱ (9.3.9)<br />
i<br />
liest man die (korrespondierende) quantenmechanische Beziehung ab:<br />
j<br />
i<br />
S = −k B<br />
⟨︀ ln ˆϱ<br />
⟩︀ = −kB Sp( ˆϱ ln ˆϱ). (9.3.10)<br />
Die Auswertung dieser Formel für den Fall niedriger Temperaturen ergibt:<br />
Bosonen-Gas: S BE (T) ∼ T 3/2<br />
Fermionen-Gas:<br />
S FD (T) ∼ T<br />
– 121 –