REVISTA VIII.qxp - Eixo Atlantico

vo para a formación social. De feito, as consecuencias da falta de confianza
social reflíctense en factores como a organización política ou incluso no tamaño
e estructura das empresas, pero isto, como apunta FUKUYAMA (FUKU-
YAMA, 1998) no seu libro sobre a confianza, non necesariamente deriva nun
peor desempeño económico ou nunha sociedade máis atrasada, só nunha
sociedade cunhas determinadas características, con rasgos negativos pero
tamén positivos.
En efecto, os modos clientelares de facer política que caracterizan determinadas
áreas de Galiza non deixan de ser na nosa opinión unha adaptación
das estructuras políticas e burocráticas estatais as peculiares características culturais
e políticas da nosa terra realizadas a través da intermediación do que
NANCY ROBERTS (1996) chama empresarios de políticas. Sabemos que o
intermediario goza da mala fama no común da xente, pero calquer estudoso da
economía austríaca sabe da súa enorme importancia na vida económica, pois
sen eles non poden funcionar as engranaxes da economía, como nos lembra
BLOCK (BLOCK, 1993) no seu magnífico libro sobre o papel dos intermediarios
no mercado, e algo semellante podemos presumir que ocorre no
mundo da política.
Certamente, os mecanismos clientelares desempeñan dúas funcións moi
importantes para garantir unha boa gobernanza en sociedades como a rural
galega, atomizadas e cunha baixa densidade de relacións sociais, as de favorecer
a participación social e a integración dos cidadáns na vida política e a de
garantir o correcto funcionamento das administracións públicas. No que atinxe
ao primeiro aspecto se pode afirmar, sen equivocarnos moito, que as relacións
clientelares, favorecen máis que perxudican a participación política
(CORZO, 2002). En efecto, en entornos sociais cunha gran lonxanía cultural
a respeito dos mecanismos de gobernanza propios de administracións legalracionais,
os patróns aparecen como intermediarios que fan chegar aos escalóns
superior do poder as demandas dos cidadáns ao mesmo tempo que aminoran
a capacidade de dominación estatal. O cidadán establece unha relación de
confianza co patrón debido a que este forma parte normalmente da comunidade
a que pertence o cidadán e ten que respostar diante deles cara da súa xes-
APROXIMACIÓNS Á GOBERNANZA NA EURORREXIÓN GALIZA-NORTE DE PORTUGAL
171