REVISTA VIII.qxp - Eixo Atlantico

CLIENTELISMO E GOBERNANZA: UNHA ÁNALISE DA FUNCIONALIDADE DO CLIENTISMO
Conclusión
Para concluir queremos reafirmarnos na nosa idea de que o clientelismo
non é unha anomalía na forma de elaborar políticas. Calquera que estude o funcionamento
das maquinarias de partido nos países occidentais (KAUFMAN,
1974) ou dos grupos de presión (son moi ao caso os estudos de MANCUR
OLSON e HENRI LEPAGE -OLSON,1992; LEPAGE, 1982- sobre a lóxica
da acción colectiva), decátase de que o mecanismo que rixe no funcionamento
supostamente frío e racional das modernas politeias democráticas non é moi diferente
nen moito mellor cun réxime clientelar, máis ben ao contrario. Os gobernos
democráticos priman e privilexian claramente aos grupos de presión ou organizacións
sindicais que máis capacidade de presión exerzan ou que máis apoio
político reúnan e discriminan aos enemigos e aos febles. As relacións de confianza
e patronazgo, disfrazadas se cabe con maior astucia baixo retóricas lexitimadoras,
non deixan en ningún momento de operar e cicais por iso son ainda máis
perigosas co exercizo, máis desagradable pero máis visible e por eso máis controlable,
do poder clientelar. Tampouco as relacións clientelares son privativas das
institucións democráticas, pois institucións constituidas por individuos cultos e
ben informados como poden ser as universidades, non están exentas da existencia
de tales relacións. Calquera que coñeza as universidades por dentro sabe que
as carreiras profesionais están determinadas en moi boa medida por relacións
patrón-cliente e que existen conseguidores moi semellantes aos que existen nos
concellos do rural galego. E isto non ten por que ser de todo malo, pois o traballo
académico desenvólvese sobre todo a través das chamadas “Escolas” que se
encargan de facer pervivir e de mellorar os corpus de coñecemento. Unha selección
fría, profesional e meritocrática ao cen por cen podería levar a que as ideas
e experiencias dos mellores catedráticos ficasen sen continuidade ao non poder
escoller estos aos seus colaboradores, desperdiciándose deste xeito un importante
capital humano e intelectual. Os males do clientelismo, que existen e son moitos,
son doutra índole. Son males imputables ó propio desempeño do poder político
é a desmesurada importancia que acada a política na moderna vida social. Se
queren ser evitados a única solución é limitar o alcance e a intensidade do poder
político, da mesma forma que se queremos evitar a corrupción, como antes
vimos, teriamos que limitar o alcance da intervención estatal na vida social.
174