Rapport final de l'étude: Remèdes juridico-institutionnels pour une ...

In verband met de bevoegdheden om vervoerplannen uit te vaardigen heeft de afdeling
wetgeving van de Raad van State geoordeeld dat “een verplichting om vervoerplannen op te
stellen tot de gewestbevoegdheid kan worden gerekend: in zoverre die verplichting zou
worden geacht een repercussie te hebben op het algemeen beleid inzake vervoer, kan
worden aangenomen dat dit niet van die aard is dat ze de uitoefening van die federale
bevoegdheid op een onevenredige wijze zou beperken” 15 .
De decreten en ordonnanties worden door de rechter getoetst aan de internationale normen met
directe werking, en door het Arbitragehof aan de bevoegdheidsverdelende regels en aan de
artikelen 10, 11 en 14 van de Grondwet. Verschillend van de wetten en de decreten is evenwel
dat de Brusselse Hoofdstedelijke ordonnanties door elke rechter aan alle bepalingen van de
grondwet en aan de bepalingen van de Bijzondere wet van 12 januari 1989 kunnen worden
getoetst overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet. Ingeval van schending van een van deze
bepalingen moet hun toepassing door de gewone rechter geweigerd worden 16 .
Daarnaast werd door de Bijzondere Wet van 8 augustus 1988 ook de bevoegdheid inzake
openbare werken alsook het beheer van het wegennet aan de Gewesten toevertrouwd. Deze
twee bevoegdheden zijn intrinsiek met elkaar verweven. De gewesten zijn, in het kader van hun
bevoegdheid inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw, bevoegd om de rooiplannen van de
gemeentewegen vast te leggen. Het is echter krachtens hun bevoegdheid inzake openbare
werken en vervoer dat de Gewesten kunnen beschikken over de wegen en hun aanhorigheden
en dat zij bevoegd zijn inzake het juridisch stelsel van de land- en waterwegen, welke ook de
beheerder ervan zij 17 (Zie hoofdstuk III).
Inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw bestaat geen verplichting tot samenwerking of
overleg tussen de federale overheid en de verschillende gewesten. Niets verhindert daarentegen
de bevoegde overheden om hieromtrent vrijwillige samenwerkingsakkoorden af te sluiten 18 .
De samenwerking op het vlak van de ruimtelijke ordening en de stedenbouw komt echter
meestal onrechtstreeks aan bod, en dit veelal in samenhang met andere aangelegenheden, zoals
met openbare werken, verkeer en vervoer. Zo is het niet uitgesloten dat door de Interministerièle
Conferentie Mobiliteit en Infrastructuur een aantal problemen worden behandeld waarvan
sommige aspecten verband houden met ruimtelijke ordening 19 .
Een bijkomende beperking op de autonomie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geldt inzake
stedenbouw en ruimtelijke ordening (en ook inzake openbare werken en vervoer). Het gewest
kreeg twee specifieke functies toegewezen: een hoofdstedelijke en een internationale. Ter
vrijwaring van deze functies kan de Koning bij een in Ministerraad overlegd besluit, de uitvoering
15
R.v.St., afd. wetg., L.28.549/3, 14 december 1998, geciteerd in Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Gewest,
1998-99, nr. A-314/1.
16
Artikel 9 van de Bijzondere wet van 12 januari 1989.
17
Art. 6 §1, X, 1° en 3° van de Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen.
18
Art. 92bis, §1 Bijz.wet 8/8/80, ingevoegd door de Bijz.wet 8/8/88 bepaalt dat: “De Staat de
Gemeenschappen, en de Gewesten kunnen samenwerkingsakkoorden sluiten die onder meer betrekking
hebben op de gezamenlijke oprichting en het gezamenlijk beheer van gemeenschappelijke instellingen,
op het gezamenlijk uitoefenen van eigen bevoegdheden, of op de gemeenschappelijke ontwikkeling van
initiatieven.
Over de samenwerkingsakkoorden wordt onderhandeld en zij worden gesloten door de bevoegde
overheid”.
19
R. MOERENHOUT, “De samenwerking tussen de federale staat en de gewesten en tussen de gewesten
onderling inzake leefmilieu en ruimtelijke ordening”, T.M.R. 1998/2, 74 e.v.