Rapport final de l'étude: Remèdes juridico-institutionnels pour une ...

Het richtinggevend (indicatief) karakter van het GEWOP 159 betekent dat de Regering slechts
steun kan verlenen aan private en publiekrechtelijke rechtspersonen in naleving van de
bepalingen van het plan. Het plan stelt m.a.w. de prioritaire beleidslijnen voor die richtinggevend
zullen zijn voor de gewestelijke begroting en voor de meerjarenovereenkomsten die met de
gemeenten en de gewestelijke instellingen van openbaar nut moeten worden gesloten.
De Raad van State heeft in het arrest “ASBL Association des comités de quartiers ucclois et
Antoine” 160 ,waarbij de legaliteit van de functionele hièrarchie van het wegennet werd betwist ,
echter geoordeeld dat deze richtinggevende bepalingen een bindende kracht hebben betreffende
de beslissingen van de Regering in haar financièle hulpverlening, en dat zij dus, ondanks het feit
dat de ordonnantie ze als richtinggevend bestempelt, toch een beperkt reglementair karakter
of een verordenende waarde hebben, zij het dan beperkt tot de beslissingen tot hulpverlening.
De nuance is niet zonder belang vermits dit de mogelijkheid verleent aan belanghebbenden om de
legaliteit van de planologische voorschriften te betwisten voor de afdeling administratie van de
Raad van State.
Art. 5 van de O.P.S. bepaalt dat de gewestRegering verbindende kracht verleent aan het
gewestelijk bestemmingplan, de gemeentelijke plannen en de prioritaire actieprogramma’s. Deze
plannen hebben verordenende waarde. Zij blijven van kracht tot zij door andere plannen worden
vervangen of gewijzigd, of wanneer de O.P.S. voorschrijft dat alle of een deel van de bepalingen
ervan uitdrukkelijk worden geschorst of opgeheven. De verbindende kracht en verordenende
waarde worden voor elk plan in de bijzondere bepalingen van de O.P.S. nader bepaald. De
bindende kracht vloeit voort uit het verordenend karakter. Dit betekent dat deze bepalingen zich
aan elk bestuur opdringen, niet alleen in het kader van een vergunningaanvraag, maar het
bestuursorgaan zal er eveneens rekening mee moeten houden in het kader van de uitoefening
van andere administratieve politiebevoegdheden 161 . Het dringt zich principieel ook aan
particulieren op. De schending van deze voorschriften wordt strafrechtelijk beteugeld.
1.3. De hièrarchie van de plannen
De plannen staan in hièrarchisch verband tot elkaar. Schematisch gesteld kan men zeggen dat
de plannen op een piramidale structuur berusten waarbij het lagere plan het hogere plan in acht
moet nemen.
De door de O.P.S. ingestelde hièrarchie, die tot voor kort vergelijkbaar was met de hièrarchische
regels zoals die in de Stedenbouwwet van 1962 162 waren bepaald, was in de lijn met de
l’aménagement du territoire (Plans, schémas et règlements)” in Commission Université-Palais, Droit de
l’urbanisme et de l’environnement, Ed. Formation Permanente CUP,1997, Volume XVII, 467; M. PAQUES,
“ La flexibilité des règles et des plans ” in O. JAMAR (Ed.), L’urbanisme dans les actes, Bruxelles, Bruylant,
1998, 21-75.
159 Tot de wijziging van 16 juli 1998 van art. 21 tot 23 van de ordonnantie van 29 augustus 1991 bestonden
er in het GEWOP naast louter richtinggevende bepalingen ook verordenende bepalingen betreffende de
bodembestemming.
160 R.v.St. nr. 73.500, 6 mei 1998, Amén. Env. 1998/4, 309.
161 J. SAMBON en N. de SADELEER, “De Brusselse halfnatuurlijke landschappen: Statuten en
rechtsstrategieèn” in F. OST, J. REMY en L. VAN CAMPENHOUDT, Halfnatuurlijke gebieden: tussen
stad en natuur., Brussel, Publications des Facultés Universitaires Saint-Louis, 201.
162 Het Gewestplan van 1979 bepaalde dat de lagere plannen die niet conform waren en alsdusdanig
aangeduid waren, binnen de drie jaren moesten herzien worden. Indien niet gewijzigd binen drie jaar
ressorteerden ze terug hun effecten.