Rapport final de l'étude: Remèdes juridico-institutionnels pour une ...

Deel II - De Instrumenten
Hoofdstuk 1 : Ruimtelijke ordening
Sectie 1 : Stedenbouw, ruimtelijke ordening en mobiliteit
A. Inleiding
Er bestaat een belangrijk verband tussen mobiliteit en ruimte. De vervoerssoorten en —typen en
het resulterend verkeer hebben corresponderende ruimtes nodig. Vervoersbehoeften relateren
zich niet enkel tot “verkeersroutes” (tweedimensioneel), maar in feite ook tot “verkeersroutes
als integraal onderdeel van de leefruimte, in een landschap, stad, wijk of buurt” 105 .
De mobiliteitsproblemen waarmee de stad wordt geconfronteerd zijn talrijk en divers. Ze zijn
onderling verweven en vormen een complex geheel. Eenzelfde gebeuren zoals bijvoorbeeld de
bouw van kantoren, moet vanuit verschillende beleidsterreinen worden bekeken:
werkgelegenheid, vervoer, milieu, ruimtelijke ordening, enz.... Elk van die beleidsterreinen is op
zich weer complex. 106 Het gevaar van een sectoriele aanpak is dat problemen gewoon worden
verschoven van het ene beleidsterrein naar het andere. Met andere woorden kan het oplossen
van het ene probleem een ander probleem veroorzaken. Zo wordt bijvoorbeeld vanuit
economisch oogpunt de vestiging van nieuwe kantoren in de stad toegejuicht. De extreme
uitbreiding van de tertiaire sector in het Brussels Gewest vertaalt zich echter in de toename van
monofunctionele kantoorgebieden, waardoor de leefkwaliteit vermindert, met als gevolg dat de
bevolking de zones verlaat. De kantoorontwikkeling zorgt eveneens voor verkeersoverbelasting
en voor een duurdere huisvesting.
Bij het zoeken naar fundamentele oorzaken voor de blijvende toename van de mobiliteit zal
rekening worden gehouden met volgende elementen: ruimtelijke ontwikkelingen (suburbanisatie
en ruimtelijke segregatie), stijging van de welvaart ( grotere koopkracht), verlaging van de
verplaatsingsweerstand (in termen van tijd, geld en comfort), en logistiek-economische
evoluties. 107
Een effectief en efficiènt stadsbeheer dat streeft naar een duurzame mobiliteit, vergt een
geï ntegreerde besluitvorming. Hierbij heeft het duurzaamheidaspect zowel betrekking op de
leefkwaliteit, werkgelegenheid, differentiatie en kwaliteit van de woningen, omvang en kwaliteit
van groenvoorzieningen, veiligheid op straat, milieukwaliteitsaspecten en het niveau van allerlei
openbare voorzieningen 108 . Geen sectorale benadering dus, maar een volgehouden
geï ntegreerde aanpak van verkeers- en vervoersbeleid, milieubeleid, regionaal economisch
beleid en ruimtelijke beleid 109 .
105 J. TANGHE en U. KEPPLER, “Mobiliteit en ruimtelijkheid”, Ruimtelijke planning, Afl. 16, 1986, II.F.2.d.1.
106 A. HOOGERWERF (red.), Overheidsbeleid, Alphen aan de Rijn, Samsom, 1985, 419.
107 MINA-RAAD Vlaanderen, Orièntatienota van 5 maart 1998 over mobiliteit en infrastructuur, 1998/7,
7.
108
C.B.F. KUIJPERS en H.P.H.M. LEIJENDEKKER-VAN KAAM, “Ontwikkelingen en perspectieven rond
het thema Stad en Milieu”, M en R, 1997, 229 en 230.
109
G. ALLAERT, G. BLAUWENS, M. BURTHE en C. DELEPIERRE, Voorstellen voor een mobiliteitsbeleid,
Rapport in opdracht van de heer G. COËME, Vice-Eertse Minister en Minister van Verkeerswezen en van