Rapport final de l'étude: Remèdes juridico-institutionnels pour une ...

1. De algemene wegenpolitie (politie over het openbaar domein en politie van de
openbare orde).
Een deel van de regels van de algemene politie betreffende de wegen behelst een specifieke
regelgeving. Bijvoorbeeld de rooilijnen en de bouwvrije stroken alsook, de algemene
bouwreglementen (vastgesteld wat Brussel betreft in algemene- gewestelijke of gemeentelijke
verordeningen aangenomen krachtens de bepalingen van artikel 164 tot 172 van de O.P.S.).
Op een ander deel van deze bevoegdheden, daarentegen, zijn slechts algemene bepalingen van
toepassing. Met betrekking tot deze materies bestaat het probleem van de cumulatie van de
bevoegdheden tussen de gemeenten en de bevoegdheden gelast met het onderhoud en het
beheer van de openbare wegen (bijvoorbeeld voor het privé-gebruik die een specifieke
wegvergunning vereist).
De algemene politiedoeleinden die aan de zorg van de gemeenten zijn toevertrouwd, zijn
opgesomd in decreten van 14 december 1789 en van 1790 (Artikel 135, § 2 van de nieuwe
gemeentewet). Zo bepaalt het eerste punt van artikel 3 van het decreet van 16-24 augustus
1790 dat de gemeente belast is met: “ alles wat het veilig en gemakkelijk verkeer op de
straten, kaden, openbare plaatsen en wegen betreft, met inbegrip van het reinhouden, het
verlichten, het wegruimen van belemmeringen, het afbreken of het herstellen van
bouwvallige gebouwen, het verbod van uitstalling op vensters of andere delen van
gebouwen waardoor gevaar kan ontstaan, en het verbod iets naar buiten te werpen dat
de voorbijgangers kan kwetsen of schadelijke uitwasemingen kan verwekken ” 65
Artikel 135 van de nieuwe gemeentewet (wet van 26 mei 1989 tot bekrachtiging van het K.B.
van 24 juni 1988 tot modificatie van de gemeentewet) bepaalt dat:
“ § 1 tot de bevoegdheden van de gemeente behoren in zonderheid: (....) het
ontwerpen en het doen uitvoeren van de openbare werken die ten laste van de
gemeente vallen,(....)
§ 2. De gemeenten hebben ook tot taak het voorzien, ten behoeve van de
inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de
veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.
Meer bepaald, en voor zover de aangelegenheid niet buiten de bevoegdheid van
de gemeenten is gehouden, worden de volgende zaken van politie aan de
waakzaamheid en het gezag van de gemeenten toevertrouwd:
1° alles wat verband houdt met een veilig en vlot verkeer op openbare wegen,
straten, kaden en pleinen, hetgeen omvat de reiniging, de verlichting, de
opruiming van hindernissen, het slopen of herstellen van bouwvallige gebouwen,
het verbod om aan ramen of andere delen van gebouwen enig voorwerp te
plaatsen dat door zijn val schade kan berokkenen, of om wat dan ook te werpen
dat voorbijgangers verwondingen of schade kan toebrengen of dat schadelijke
uitwasemingen kan veroorzaken; voor zover de politie over het wegverkeer
betrekking heeft op blijvende of periodieke toestanden, valt zij niet onder de
toepassing van dit artikel;(…)
65 F. Wastiels, Handboek wegenrecht, Die Keure, 1986,53.