Rapport final de l'étude: Remèdes juridico-institutionnels pour une ...

harmonieuze ordening die socio-economische vooruitgang verzoent met de levenskwaliteit van de
inwoners 115 .
Tenslotte wordt er eveneens een meer actieve planning nagestreefd. De overheid wenst meer te
doen dan het enkel vastleggen van de gewilde ruimtelijke ordening in statische en passieve
bodembestemmingsplannen. Ze wil de geplande ruimtelijke ordening ook vertalen in concrete
verworvenheden door middel van beleidsacties.
B. Planning 116
Er bestaan verschillende definities en omschrijvingen van planning. Volgens YZEWYN kan men
in de verschillende opvattingen over planning echter een aantal aspecten distilleren - met name
elementen, kenmerken en doelen - die misschien niet stelselmatig maar toch frequent
weerkeren 117 . Hieronder begrijpt de auteur:
* elementen : probleemanalyse, toekomstverkenning, bedenken van doelen,
instrumenten en maatregelen, pre-evaluatie van alternatieven;
* - kenmerken : probleemgerichtheid, systeemgerichtheid, systematiek,
wetenschappelijkheid, procesmatig verloop;
* - doel : vergroten van de interne samenhang en mede daardoor ook de
rationaliteit (doelgerichtheid, effectiviteit en efficièntie) van het beleid.
Planning gaat eerst over tot een analyse van de bestaande toestand en problemen, dan tot de het
formuleren van de doelstellingen en prioriteiten van het te voeren beleid en tenslotte tot de
omschrijving van de middelen of instrumenten om die doelstellingen te bereiken, waarbij
rationaliteit - doeltreffendheid en doelmatigheid - wordt nagestreefd. Een belangrijke dimensie
die hierbij niet uit het oog mag worden verloren betreft de temporisering (het bepalen van
tijdstippen) van de doeleinden, middelen en activiteiten 118 . Een plan bepaalt tegen welke
tijdshorizon de doelstellingen dienen verwezenlijkt te zijn en voorziet stappen die moeten
genomen worden (de een na de ander of sommigen tezelfdertijd) om de nagestreefde doeleinden
te verwezenlijken. Planning is, nog volgens Yzewyn, een hulpmiddel om een beleid, dat aan
maatschappelijke problemen een antwoord wil bieden, zo efficiènt, effectief en democratisch
mogelijk te laten verlopen. Om evidente redenen biedt planning tot de verwezenlijking van zo’n
beleid meer garanties dan een ad hoc beleid. 119 Men tracht het arbitraire van afzonderlijke
beslissingen ongedaan te maken en de coherentie van de ondernomen acties te verzekeren. Een
dergelijk beleid garandeert tevens een grotere juridische zekerheid en gelijkheid. 120
Planning is een reactie op probleemsituaties zoals schaarste (van natuurlijke hulpbronnen, lucht,
water, schoonheid van landschap, ruimte, collectief geheugen vervat in de dingen ... 121 ) of
115 Artikel 2 en 3 van de organieke ordonnantie; E. BREWAEYS, “Stedenbouw en planning in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest”, T.R.O.S. 1996/3, 142; N. de SADELEER, K. MEERSCHAUT en J. VAN EX,
Beginselen van milieurecht en beginselen van ruimtelijke ordening en stedenbouw in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest, Eindverslag, 85.
116 Voor een grondige studie van de planning zie: N. de SADELEER, K. MEERSCHAUT, en J. VAN EX,
Beginselen van milieurecht en beginselen van ruimtelijke ordening en stedenbouw in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest, Eindverslag, 85.
117 D. YZEWYN, “Economische planning: conceptie, verantwoording en praktijk” in VAN ALSENOY (red.),
Ruimtelijke planning, Van Loghum Slaterus, 1991, losbladig, II.D.1.b.
118 A. HOOGERWERF (red.), o.c., 37.
119 D. YZEWYN, l.c., 10.
120 M. PACQUES, “Implications et limites de la planification”, Amén. 1995/1, 4.
121 C. WETTINCK, “La planification en matière d’environnement et d’aménagement du territoire. Trois
observations générales pour introduire aux travaux”, Amén. 1995/1, 2 : “Planifier est une démarche
prospective par laquelle on tente de s’approprier l’espace-temps”.