12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

cxovroben, arsebobs gamokveTili religiuri gansxvaveba. amasTanave, im faqtorma, rom<br />

aWarlebsa <strong>da</strong> qarTvelebs aqvT saerTo ena <strong>da</strong> identurobis sxva mravali saerTo<br />

elementi, <strong>da</strong> gamonakliss mxolod religia warmoadgens, xeli Seuwyo Tbilissa <strong>da</strong><br />

baTums Soris konfliqtis eskalaciis Tavi<strong>da</strong>n acilebas. meore mxriv, samxreT osebi<br />

orTodoqsi qristianebi arian, iseve rogorc afxazTa umravlesoba; Tumca maT<br />

qarTvelebisagan eTnikuri identurobis sxva determinantebi ganasxvavebs. am faqtoris<br />

miuxe<strong>da</strong>vad, konfliqti saqarTvelos centralur xelisuflebasa <strong>da</strong> am teritoriebs<br />

Soris mwvave <strong>da</strong> sastiki iyo. omi afxazeTSi periodulad, TiTqos, mogvarebisken midis,<br />

magram xan<strong>da</strong>xan iseTive Znelad mosagvarebeli Cans, rogorc CeCneTisa <strong>da</strong> mTiani<br />

yarabaRis konfliqtebi. afxazeTi erTaderTia xuT konfliqts Soris, sa<strong>da</strong>c 1998 wlis<br />

maisSi saomari moqmedebebi ganaxl<strong>da</strong>.<br />

somxuri sazogadoebrivi azri, sxva kavkasieli erebis msgavsad, sakmaod mZime<br />

koloniuri warsuliT <strong>da</strong> mogonebebiT Seegeba axal, postsabWoTa epoqas. bunebrivia<br />

aqac gamZafr<strong>da</strong> nacionalisturi tendenciebi, romelic mu<strong>da</strong>m orientirebuli iyo<br />

<strong>da</strong>karguli `didi armeniis~ aRdgenisaken; anu imdroindeli somxuri sazogadoeba<br />

TviTidentificirebas ufro fiqtiur, sul mcire, mravali Taobis win arsebulTan<br />

axden<strong>da</strong>, <strong>da</strong> ara im axladgamoCekil saxelmwifosa <strong>da</strong> mis sazRvrebTan, romlis<br />

farglebSic suverenuli qveynis mSenebloba un<strong>da</strong> warmarTuliyo. 1990 wlis pirveli<br />

saparlamento arCevnebic somxurma nacionalurma moZraobam moigo, romelmac<br />

`miacum”-is doqtrina, anu yarabaRisa <strong>da</strong> anatoliis SemoerTebis idea wamoayena.<br />

SeiZleba iTqvas, umetesi wili erovnuli TviTgamorkvevisa yarabaRis somxobis<br />

erovnuli interesebis <strong>da</strong>cvisaken iyo mimarTuli.<br />

Tavad arwaxis, igive yarabaRis sakiTxi somxeTis <strong>da</strong>moukideblobis mopovebamde,<br />

1988 wels gamZafr<strong>da</strong>, rodesac adgilobrivma xelisuflebam azerbaijanisa <strong>da</strong> moskovis<br />

politikur centrebs avtonomiis sabWoTa somxeTSi gaerTianeba mosTxoves. am movlenam<br />

<strong>da</strong> misma Sedegebma, SeiZleba iTqvas, mTlianad gansazRvra somxuri sazogadoebis<br />

Semdgomi ganviTarebis xasiaTi. gansakuTrebiT esmebo<strong>da</strong> xazi 1921 w. stalinis<br />

meTaurobiT komunisturi mTavrobis mier yarabaRis teritoriis azerbaijanisTvis<br />

ga<strong>da</strong>cemas, aseve 1915 wlis genocids, romelis msxverplis ricxvi, somxuri wyaroebiT,<br />

2,000,000-mde iyo gazviadebuli 223 . swored amis gamo, yarabaRis omSi somxis mier<br />

azerbaijaneli TurqTan iyo gaigivebuli <strong>da</strong> dRemde asea. mTiani yarabaRis avantiuram<br />

somxeTs cocxali Zalis didi <strong>da</strong>nakargi, ekonomikuri bloka<strong>da</strong> <strong>da</strong> ekonomikuri<br />

uperspeqtivoba moutana, aseve asobiT aTasi somxis emigraciaSi wasvla. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

amisa, 90-iani wlebis paTosi, Tun<strong>da</strong>c qarTuli sazogadoebisagan gansxvavebiT, dRemde<br />

SenarCunebulia. amaSi ga<strong>da</strong>mwyvet rols usafrTxoebis momenti TamaSobs: somexi<br />

sakuTari kulturuli TavisTavadobisa <strong>da</strong> memkvidreobis SenarCunebis umTavres<br />

garants, sakuTari identurobis usafrTxoebis uzrunvelyofis saSualebas<br />

antiTurqul ZalaSi xe<strong>da</strong>vs, iqneba es qristianuli ruseTis federacia Tu (uares<br />

SemTxvevaSi) iranis islamur respublika. es, albaT, kvlav mZime koloniuri warsuliT<br />

azrovnebis nayofia, rac, zoga<strong>da</strong>d, mTeli regionisaTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli.<br />

religiuri konfliqtebis ganmsazRvreli faqtorebis urTierTSe<strong>da</strong>rebisas, Znelia<br />

romelime konfliqtis gansazRvra romelime maTganiT. faqtia, rom arc erT Sem-<br />

TxvevaSi, konfliqtSi monawile romelime mxare ar mimarTav<strong>da</strong> religiur azrovnebas<br />

konfliqturi qcevis legitimaciisaTvis. Tumca isic un<strong>da</strong> iTqvas, rom meomar mxareTa<br />

garkveulma <strong>da</strong>jgufebebma mimarTes religiis eqstremistul interpretacias. es<br />

223<br />

arnold jozef toinbi, romelic im droisTvis britaneTis sagareo saqmeTa saministrosTvis<br />

sa<strong>da</strong>zvervo samuSaoebs atareb<strong>da</strong> regionSi, yvelaze sando in<strong>for</strong>matorad saxeldeba. misi<br />

gamoTvlebiTa <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirvebiT, anatoliaSi 1915 wlisaTvis 1,800,000 somexs un<strong>da</strong> ecxovra.<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!