12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TxuTmet weliwadSi sagrZnoblad Semcir<strong>da</strong>) umravlesobas Seadgens duxoborebis<br />

qristianuli seqta, romelic ninowmindis raionis or sofelSi cxovrobs. erovnuli<br />

moZraobis wlebSi aWari<strong>da</strong>n gadmoasaxles stiqiuri ubedurebiT <strong>da</strong>zaralebuli<br />

qarTveli muslimebi. arian, agreTve, baptistebi, ormoc<strong>da</strong>aTianelebi, ieRovas mowmeebi<br />

<strong>da</strong> sxva mcire religiuri jgufebi.<br />

saukuneebis manZilze es regioni qarTuli, somxuri <strong>da</strong> osmalur-Turquli<br />

samyaroebis ga<strong>da</strong>kveTaze mdebareob<strong>da</strong>. Sesabamisad, eTnokonfesiuri suraTis sirTulec<br />

mas istoriulad mosdgams. istoriuli mexsiereba gavlenas axdens eTnokonfesiuri<br />

jgufebis dRevandel ganwyobasa <strong>da</strong> qcevaze.<br />

1828 wels, roca ruseTma samcxe-javaxeTi samxedro gziT <strong>da</strong>ipyro <strong>da</strong> Tbilisis<br />

guberniis Semadgenlobasi Seiyvana, mosaxleobis umravlesobas muslimebi Seadgendnen,<br />

qarTuli <strong>da</strong> somxuri qristianuli Temebis umetesoba ki, kaTolike iyo. muslimi<br />

mosaxlebis eTnikuri warmomavloba mecnierTa <strong>da</strong>vis sagania. nawili maT did nawils<br />

warmoSobiT Turqad Tvlis, sxvebis azriT ki, isini gamahmadianebuli qarTvelebi arian.<br />

ruseTTan SeerTebis dros maTi didi nawili osmaleTisadmi ufro loialuri iyo,<br />

vidre ruseTisadmi. am sababiT, generalma paskeviCma `arasando~ muslimi <strong>mosaxleoba</strong><br />

osmaleTSi gandevna, maT nacvlad ki anatolieli somxebi Camoasaxla. dRevandeli<br />

javaxeTis somxebis didi nawili swored maTi STamomavalia.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad amisa, mosaxleobis ZiriTadi nawili muslimi rCebo<strong>da</strong>. 1944 wlis 15<br />

noembers mxaris mTeli muslimi <strong>mosaxleoba</strong> — 90 aTasze meti a<strong>da</strong>miani, TurqeTTan<br />

faruli TanamSromlobis braldebiT, centralur aziaSi ga<strong>da</strong>asaxles <strong>da</strong> maT adgilas<br />

saqarTvelos sxva regionebi<strong>da</strong>n (ZiriTa<strong>da</strong>d zemo imereTi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> raWi<strong>da</strong>n) <strong>da</strong>axloebiT<br />

30 aTasamde qarTveli Camoasaxles.<br />

aqve un<strong>da</strong> aRvniSnoT, rom 1999 wels, evropis sabWoSi Sesvlisas, saqarTvelom aiRo<br />

valdebuleba, 12 wlis va<strong>da</strong>Si ga<strong>da</strong>ewyvita deportirebulTa repatriaciis problema.<br />

magram es sakiTxi azrTa did sxva<strong>da</strong>sxvaobas iwvevs.<br />

1988 wels mTian yarabaRSi <strong>da</strong>wyebulma movlenebma javaxeTis somxebs erovnuli<br />

moZraobis <strong>da</strong>wyebisaken ubiZga. mTian yarabaRsa <strong>da</strong> javaxeTs bevri ram aqvT saerTo:<br />

orive somxeTs emezobleba, orive regionSi somxebi mosaxleobis umravlesobas<br />

Seadgenen. bevri axalqalaqeli somexi aqtiurad monawileob<strong>da</strong> yarabaRis omSi.<br />

javaxeTis somxebs Zlieri eTnikuri TviSegneba aqvT. 1988 wels adgilobrivma somxebma<br />

Seqmnes moZraoba `javaxki~ (javaxeTis somxuri saxelwodebis mixedviT). misi<br />

oficialuri mizani iyo somxebis kulturuli TviTmyofadobis <strong>da</strong>cva <strong>da</strong> regionis<br />

ganviTareba. namdvil miznad ki avtonomiis Seqmna iqca, rasac periodulad enacvlebo<strong>da</strong><br />

somxeTTan gaerTianebis moTxovna.<br />

`javaxkis~ nacionalisturad ganwyobilmma frTam Camoayaliba politikuri partia<br />

`virki~ (saqarTvelos istoriuli saxelwodeba somxur enaze), romlis orientacia<br />

prorusuli <strong>da</strong> antiTurqulia. misi mizania saqarTvelos federaluri mowyoba <strong>da</strong> mis<br />

SemadgenlobaSi javaxeTis <strong>da</strong>moukideblad CarTva.<br />

javaxeTSi ruseTis samxedro bazebis arseboba <strong>da</strong> mesxeTSi sacxovreblad<br />

<strong>da</strong>brunebis mosurne `Turqi mesxebis~ problema kidev ufro Zabavs viTarebas.<br />

azerbaijanis respublika mdebareobs samxreT <strong>kavkasiis</strong> samxreT-aRmosavleT<br />

nawilSi. mas esazRvreba: CrdiloeTiT — ruseTis federacia (<strong>da</strong>Restani), Crdilo<strong>da</strong>savleTiT<br />

— saqarTvelo, samxreT-<strong>da</strong>savleTiT — somxeTi <strong>da</strong> TurqeTi, samxreTiT —<br />

irani, aRmosavleTiT — kaspiis zRva.<br />

teritoria — 86.600 kvadratuli kilometri. de<strong>da</strong>qalaqi _ baqo.<br />

mosaxleobis raodenoba 7.770.000 kacia, maT Soris: azerbaijaneli — 83%, rusi —<br />

5,6%, lezgebi — 2,4%, somxebi — 2%, xunZebi — 0,6%, ukrainelebi — 0,4%, TaTrebi — 0,4%.<br />

11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!