12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mogvarebis gzaze mTavar sirTules qmnis sabWouri memkvidreoba. avtonomiis<br />

SeTavazeba <strong>da</strong> misi ganxorcieleba sulac ar aris erTi <strong>da</strong> igive — rogorc warsulSi,<br />

avtonomia SeiZleba deklarirebuli iyos, magram sxva sakiTxia, ramdenad mza<strong>da</strong>a<br />

centraluri xelisufleba <strong>da</strong>uSvas realuri, <strong>da</strong> ara mxolod Teoriuli avtonomiuri<br />

umciresobebis arseboba Tavis teritoriaze.<br />

dRes arsebuli konfliqtur regionebSi avtonomiis rogorc saxelmwifoebrivi<br />

mowyobis <strong>for</strong>mis mimarT undoblobas konfliqtis monawile yvela mxaris mxriv<br />

vawydebiT. afxazeTisa <strong>da</strong> mTiani yarabaxis konfliqtebis mogvarebis erT-erTi<br />

mTavari sirTule isaa, rom azerbaijani <strong>da</strong> saqarTvelo <strong>da</strong>bejiTebiT moiTxoven<br />

gandgomili teritoriebis <strong>da</strong>brunebas maTi iurisdiqciis qveS, avtonomiis axali<br />

gagebis safuZvelze, romelic gulisxmobs gacilebiT farTo <strong>da</strong> realur avtonomias,<br />

vidre warsulSi iyo; separatistebi ki kategoriulad ewinaRmdegebian am models. isini<br />

cdiloben saerTaSoriso aRiarebis mopovebas gamoyofisa <strong>da</strong> sruli TviTgamorkvevisaTvis.<br />

amrigad, isini uaryofen avtonomias rogorc ga<strong>da</strong>wyvetas <strong>da</strong> sanacvlod<br />

gvTavazoben gamoyofas rogorc ga<strong>da</strong>wyvetas. molaparakebaTa dros isini gamodian<br />

nebismieri iseTi ga<strong>da</strong>wyvetis winaaRmdeg, romelic emyreba `vertikalur~ urTier-<br />

Tobebs — maT subordinacias azerbaijanisa <strong>da</strong> saqarTvelosadmi. maTi azriT,<br />

ga<strong>da</strong>wyveta un<strong>da</strong> emyarebodes `horizontalur~ urTierTobebs statusiT TanasworTa<br />

Soris, erTnairi statusis mqone erTeulTa konfederacias.<br />

niSandoblivia erTi faqtic: azerbaijansa <strong>da</strong> saqarTveloSi cxovrobs sxva<strong>da</strong>sxva<br />

raodenobisa <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva problemis mqone araerTi umciresoba, magram ajanyebuli<br />

aRmoCndnen mxolod avtonomiuri statusis mqoneni. lezgebi, TaliSebi <strong>da</strong> qurTebi<br />

azerbaijanSi, somxebi <strong>da</strong> azerbaijanelebi saqarTveloSi, romelTac ar hqoniaT<br />

avtonomia, gacilebiT naklebaqtiurni iyvnen.<br />

rac Seexeba konfliqtebis mogvarebis realuri gzebis Ziebas, rogorc mkvlevarTa<br />

nawili miiCnevs, pirvel rigSi, aucilebeli iqneba gandgomil umciresobaTa <strong>da</strong>rwmuneba<br />

imaSi, rom miRweuli SeTanxmebebi <strong>da</strong>culi iqneba. samxreT kavkasiaSi eTnikuri<br />

umciresobani gacilebiT mcirericxovanni arian, vidre maTi mezoblebi <strong>da</strong> yofili<br />

siuzerenebi. mag., afxazebi 100,000 arian, qarTvelebi ki 4 milioni. yarabaxeli somxebi —<br />

150,000, azerbaijanelebi — 6 mln. faqti, rom am mcirericxovanma umciresobebma gaimarjves,<br />

aixsneba Si<strong>da</strong>areulobiT saqarTvelosa <strong>da</strong> azerbaijanSi, agreTve, umciresobebis<br />

mxar<strong>da</strong>WeriT ruseTisa <strong>da</strong> somxeTis mier. am saxelmwifoTa <strong>da</strong> sazogadoebaTa<br />

stabilurobis pirobebSi, umciresobebs ar eqnebo<strong>da</strong>T maTTan SeiaraRebuli <strong>da</strong>pirispirebis<br />

SeasaZlebloba. am logikiT, umciresobebs eSiniaT, rom maTi avtonomiuri<br />

statusi Tan<strong>da</strong>TanobiT Seicvleba zewoliT, gamomdinare maTi mcirericxovnebi<strong>da</strong>n.<br />

Tu namdvili mizezi esaa, maSin am dilemis ga<strong>da</strong>wyveta SeiZleba imiT, rom moiZebnos<br />

gzebi am umciresobaTa <strong>da</strong>rwmunebisaTvis, rom maTi uflebebi ar Seilaxeba. saerTa-<br />

Soriso garantiebis Tema kargad un<strong>da</strong> iyos gaazrebuli. jerjerobiT saerTaSoriso<br />

sazogadoeba ver asrulebs ga<strong>da</strong>mwyvet rols regionSi, romelic ruseTis gavlenis<br />

sferod rCeba. amitom rogorc umciresobaTa liderebi, aseve centraluri mTavrobebi<br />

iZulebuli arian mimarTon ruseTs, rogorc garants; magram maT kargad moexsenebaT,<br />

rom ruseTi namdvilad ar aris <strong>da</strong>uinteresebeli <strong>da</strong> obieqturi garanti. igi sakuTari<br />

interesebis <strong>da</strong>cvas cdilobs. bolo wlebis gamocdileba gviCvenebs, rom igi <strong>da</strong>yofisa<br />

<strong>da</strong> batonobis principiT moqmedebs <strong>da</strong> sulac ar eswrafvis konfliqtebis grZelvadian<br />

mogvarebas 214 .<br />

religiis roli <strong>kavkasiis</strong> konfliqtebSi farTo diskusiis sagania <strong>da</strong>savleTSi.<br />

avtorTa nawili Tvlis, rom religiis rogorc stabilurobis ganmsazRvreli<br />

214 Svante E.Cornell. Small Nations and Great Powers. A Study of Ethnopolitical Conflicts in the Caucasus, p.47.<br />

92

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!