kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tamaris dros saqarTvelo warmoadgen<strong>da</strong> mravalerovnul saxelmwifos, romelSic<br />
Sediodnen somxebica <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva mahmadiani xalxebic.<br />
qarTvelebisagan gansxvavebiT, romlebic kompaqturad cxovrobdnen TavianT<br />
istoriul teritoriaze, sam imperiaSi (osmalTa, sparseTisa <strong>da</strong> ruseTis) gafantuli<br />
somxebi arsad Seadgendnen kompaqtur umravlesobas, gar<strong>da</strong> erevnis irgvliv<br />
teritoriisa, sa<strong>da</strong>c ruseT-TurqeTis omis Semdgomma migraciam saSualeba misca<br />
somxebs, gabatonebuli poziciebi moepovebinaT. XIV saukuneSi somxeTma <strong>da</strong>karga<br />
saxelmwifo-politikuri identuroba.<br />
eTnikuri <strong>da</strong> politikuri <strong>da</strong>nawevreba gansakuTrebiT <strong>da</strong>maxasiaTebelia CrdiloeT<br />
<strong>kavkasiis</strong>aTvis. XIX s. <strong>da</strong>sawyisisaTvis CrdiloeT kavkasia politikurad <strong>da</strong>qucmacebuli<br />
rCebo<strong>da</strong> mraval <strong>da</strong>moukidebel an naxevrad<strong>da</strong>moukidebel saxelmwifoebriv<br />
warmonaqmnad. mxolod <strong>da</strong>RestanSi arsebob<strong>da</strong> 10-ze meti feo<strong>da</strong>luri samflobelo <strong>da</strong><br />
sasoflo TemTa ramdenime aTeuli gaerTianeba.<br />
faqtobrivad, <strong>kavkasiis</strong> gaerTianeba, xangrZlivi istoriuli intervalis Semdeg,<br />
pirvelad ruseTis imperiis SemadgenlobaSi mox<strong>da</strong>.<br />
kavkasiel mkvlevarTa nawilis azriT, <strong>kavkasiis</strong> diqotomiur <strong>da</strong>yofas ruseTis<br />
(CrdiloeT) <strong>da</strong> araruseTis (samxreT) kavkasiad safuZvlad edo ruseTis politikosTa<br />
neba. aseTi <strong>da</strong>yofis Sedegad eTnokulturulma tradiciebma kavkasiaSi Rrma<br />
trans<strong>for</strong>macia ganica<strong>da</strong> 25 . amaze <strong>da</strong>yrdnobiT, keTdeba sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>skvnebi imis<br />
Taobaze, rom a) istoriuli meTodi naklebad gamosayenebelia <strong>kavkasiis</strong> socialuri<br />
realobis Sesaswavlad, radgan <strong>kavkasiis</strong> kulturul-istoriul ganviTarebaSi<br />
Sewyvetilia memkvidreobiTi xazi, rac ruseT-<strong>kavkasiis</strong> oms (XIX s.) ukavSirdeba. man<br />
seriozuli ziani miayena kavkasiur genofonds, <strong>da</strong>angria aq istoriulad<br />
Camoyalibebuli cxovrebis wesi <strong>da</strong> regionis xalxTa unikaluri kultura. SemdgomSi ar<br />
momx<strong>da</strong>ra cxovrebis Zveli tradiciuli <strong>for</strong>mebis aRdgena, cxovreba moewyo im rusuli<br />
modelis mixedviT, romelic teqnogenuri civilizaciis principebs emyarebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> ar<br />
iyo sakuTriv kavkasiuri socialur-kulturuli sistemis logikuri gagrZeleba 26 .<br />
cxadia, CrdiloeT <strong>da</strong> samxreT kavkasiad <strong>da</strong>yofas mxolod politikosTa neba ar<br />
gansazRvrav<strong>da</strong> <strong>da</strong> es arc XIX saukuneSi, kavkasiaSi ruseTis <strong>da</strong>mkvidrebis Semdeg<br />
momx<strong>da</strong>ra. am <strong>da</strong>yofas, gacilebiT Zveli politikuri mizezebis gar<strong>da</strong>, <strong>geografiuli</strong> <strong>da</strong><br />
kulturuli faqtorebic ganapirobeb<strong>da</strong>. isic un<strong>da</strong> iTqvas, rom saukuneTa manZilze<br />
kavkasia, <strong>da</strong>yofis miuxe<strong>da</strong>vad, garkveul mTlianobas inarCuneb<strong>da</strong> — xan geopolitikuri,<br />
xan (garkveulwilad) kulturuli TvalsazrisiT. Tumca <strong>da</strong>yofis tendencia,<br />
istoriulad, erTianobis tendenciaze Zlieri iyo.<br />
<strong>kavkasiis</strong> erTian geopolitikur <strong>da</strong> kulturul sivrced moazrebis SesaZleblobaze<br />
samecniero literaturaSi sxva<strong>da</strong>sxva Tvalsazriss vxvdebiT. magaliTad, j.kaSias<br />
azriT, `geopolitikuri TvalsazrisiT, amierkavkasia <strong>da</strong> CrdiloeT kavkasia TiTqos<br />
erTian sivrces ver un<strong>da</strong> qmnides kavkasionis qedis simaRlisa <strong>da</strong> `kedlurobis~ gamo. es<br />
sakiTxi am sivrcis iberokavkasiuri koncefciis sazRvrebSi moqcevis tradiciasTan<br />
ufro Cans <strong>da</strong>kavSirebuli, vidre seriozul integralur analizTan” 27 . gar<strong>da</strong> amisa,<br />
yuradRebas iqcevs kidev ori momenti: erTis mxriv, geopolitikuri <strong>da</strong> istoriuli<br />
pirobebi gansazRvrav<strong>da</strong> zogadkavkasiuri kulturul-tipologiuri safuZvlebis<br />
Camoyalibebas, <strong>kavkasiis</strong> integraluri veqtorebis CrdiloeTi<strong>da</strong>n samxreTisaken<br />
orientaciis fonze (am orientacias ki, j.kaSias azriT, safuZvlad edo kavkasionis<br />
25 Шадже А.Ю. Феномен кавказской идентичности. - Научная мысль Кавказа, Ростов-на-Дону, 2002, № 1 (29), с.36.<br />
26 Дамениа О.Н. Кавказская культурная общность: миф или реальность. – Научная мысль Кавказа, Ростов-на-Дону, 2002, №<br />
1, с.51.<br />
27 kaSia j. mijaWvuli saqarTvelo. _ Jurn.: iveria (qarTul-evropuli institutis Jurnali). 3, Tbilisibriuseli,<br />
1993, gv.6.<br />
26