12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saxelmwifo, magram Tavad ruseTis kulturuli <strong>da</strong> civilizaciuri raoba mxolod<br />

Camoyalibebis safexurzea; miuxe<strong>da</strong>vad saerTo marTlmadidebluri msoflmxedvelobrivi<br />

safuZvlisa, qarTuli kulturisaTvis ruseTi sruliad ucxo kulturuli samyaroa.<br />

erTmorwmuneoba politikuri orientaciis safuZveli ki xdeba, magram, kulturuli<br />

<strong>da</strong> civilizaciuri <strong>garemo</strong>cvis TvalsazrisiT, es jerjerobiT verafers cvlis.<br />

amdenad, qarTuli kultura SeiZleba ganvixiloT rogorc ucxo (ara ucnob) kulturul<br />

<strong>garemo</strong>cvaSi moqceuli mTlianoba, romelic cdilobs, am axal gamowvevaze pasuxis<br />

moZebnis gziT SeinarCunos sakuTari saxe <strong>da</strong> ar iqces <strong>garemo</strong>mcveli kulturis<br />

nawilad. am dros mniSvnelovan rols asrulebs, Tu SeiZleba ase ewodos, marginalobis<br />

gamocdileba, muSaobs kulturis maxasiaTeblebi, Camoyalibebuli marginalobis<br />

periodSi. yalibdeba a<strong>da</strong>ptaciuri meqanizmi, romlis meSveobiT qarTuli kultura XVIII<br />

saukunis bolo<strong>da</strong>n Camoyalibebul axal civilizaciur <strong>garemo</strong>cvas kvlav sakuTari<br />

(mahmadianurisagan gansxvavebuli, Tumca misiT mniSvnelovanwilad <strong>da</strong>R<strong>da</strong>smuli)<br />

maxasiaTeblebiT xvdeba.<br />

VI. XIX s. <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>n 60-ian wlebamde saqarTvelos irgvliv Tan<strong>da</strong>TanobiT<br />

yalibdeba axali civilizaciuri <strong>garemo</strong> _ qristianul-marTlmadidebluri, mxolod<br />

axali birTviT — ruseTiT. <strong>da</strong>saxelebuli periodi masTan a<strong>da</strong>ptaciis xanaa. XVIII<br />

saukunis meore naxevri<strong>da</strong>n, gansakuTrebiT ki XIX saukuni<strong>da</strong>n saqarTvelo sul ufro<br />

axlos ecnobo<strong>da</strong> evropas, Tumca es nacnoboba, ZiriTa<strong>da</strong>d, ruseTiT iyo gaSualebuli.<br />

rogorc k.kapaneli aRniSnav<strong>da</strong>, `qarTuli kulturis diriJorad XIX s. pirvel naxevarSi<br />

isev rCeba aRmosavleTi, sparsuli gemovnebiTa <strong>da</strong> esTetiuri filosofiiT” 170 , magram<br />

evropis gavlena Tan<strong>da</strong>Tan sagrZnobi xdeba kulturis yvela sferoSi. k.kapaneli mamaTa<br />

<strong>da</strong> SvilTa brZolasac qarTul kulturaSi <strong>da</strong>savluri <strong>da</strong> aRmosavluri tendenciebis<br />

<strong>da</strong>pirispirebiT xsni<strong>da</strong> 171 .<br />

VII. XIX s. 60-iani wlebi<strong>da</strong>n, kavkasiaSi ruseTis gabatonebis Sedegad, saqarTvelo<br />

Tan<strong>da</strong>Tan mowy<strong>da</strong> misTvis kargad nacnob aRmosavlur-muslimur kulturas <strong>da</strong><br />

aRmosavlur qristianul civilizaciur <strong>garemo</strong>Si moeqca. oRond am civilizacias<br />

axali birTvi hqon<strong>da</strong> — ruseTi, romelic Tava<strong>da</strong>c TviT<strong>da</strong>dginebis stadiaze iyo <strong>da</strong><br />

romlis irgvliv periferiis Camoyalibeba politikuri, <strong>da</strong> ara kulturuli niSniT<br />

mimdinareob<strong>da</strong>. amave dros, am civilizaciis birTvSic (ruseTi) <strong>da</strong> periferiazec<br />

(magaliTad, CevnSi) mZlavrad iWrebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>savluri (evropuli) nakadebi. Sesabamisad,<br />

qarTul kulturis winaSe aqtiurad <strong>da</strong>dga <strong>da</strong>savlur qristianul <strong>da</strong> rusulmarTlmadideblur<br />

civilizaciaTa Soris sakuTari adgilis gansazRvris sakiTxi,<br />

romelic gansakuTrebul aqtualobas iZen<strong>da</strong> saqarTvelos politikuri <strong>da</strong>moukideblobis<br />

periodebSi — 1918-1921 wlebSi <strong>da</strong> igive saukunis 90-iani wlebi<strong>da</strong>n.<br />

dRes qarTuli kultura kvlav civilizaciuri identurobis problemis winaSe dgas.<br />

misi amJamindeli civilizaciuri <strong>garemo</strong>cva Semdegi saxiT warmogvidgeba:<br />

1) <strong>da</strong>savlursa <strong>da</strong> slavur-marTlmadideblur civilizaciebs Soris gaxleCili<br />

ruseTi, romlis politikuri nawilic saqarTvelo iyo XIX-XX saukuneebSi. ruseTis<br />

saxiT warmodgenil marTlamdideblur-slavur civilizaciasTan saqarTvelos<br />

bizantiuri (aRmosavleTqristianuli) kulturuli memkvidreobac akavSirebs, Tumca<br />

civilizaciur erTobaze saubari friad problemuria.<br />

2) <strong>da</strong>savlursa <strong>da</strong> muslimur civilizaciebs Soris gaxleCili TurqeTi <strong>da</strong>,<br />

mTlianad, mezobeli muslimuri civilizacia. saqarTvelos bolo ramdenime saukunis<br />

170 kapaneli k. qarTuli literaturis socialuri genezisi. — kapaneli k. qarTuli suli esTetikur<br />

saxeebSi. Tb., 1996, gv.108.<br />

171<br />

iqve, gv.121.<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!