12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

did rols asrulebs, vidre religiuri erTobis grZnoba. amis mizezi, garkveulwilad,<br />

Tavad kavkasiuri islamis mravalmxrivobaa, rac eTnikurobiTaa gapirobebuli. meore<br />

mxriv ki, un<strong>da</strong> aRiniSnos Tavad erovnuli jgufebisadmi afilaciis tendencia,<br />

romelmac Tavi gansakuTrebiT XX saukuneSi, stalinis erovnuli politikis gatarebis<br />

periodSi <strong>da</strong> mis Semdgom iCina. manamde CrdiloeT <strong>kavkasiis</strong> xalxebSi ar arsebob<strong>da</strong><br />

myari eTnikuri TviTidentifikaciis ganc<strong>da</strong>, am terminis klasikuri gagebiT. batonob<strong>da</strong><br />

gvarovnuli erTianobisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli azrovneba. mas Semdeg, rac<br />

moskovis mTavari mizani gax<strong>da</strong> urTierTmonaTesave kavkasieli xalxebis gaTiSva, raTa<br />

maTi urTierToba moskovis gavliT warmarTuliyo, kavkasielebSi erovnuli grZnoba<br />

gansakuTrebiT gamwvav<strong>da</strong>. gasaTvaliswinebelia, rom gasuli aTwleulebis manZilze<br />

religiuri Tu eTnikuri TviTgamorkveva <strong>kavkasiis</strong> regionSi mudmivad antirusuli<br />

ganwyobis fonze mimdinareob<strong>da</strong>.<br />

SevecadoT zemoTqmulis ganxilvas azerbaijanis konkretuli magaliTis safuZvelze.<br />

azerbaijanSi sabWoTa xelisuflebis <strong>da</strong>myarebis Semdeg religiuri faqtoris mniSvneloba<br />

TiTqmis nulamde <strong>da</strong>vi<strong>da</strong>, <strong>da</strong> Tumca ssrk <strong>da</strong>Slis Semdeg Seqmnili ideologiuri<br />

vakuumis Sevsebas cdilobdnen rigi muslimuri qveynebisa, gansakuTrebiT ki irani,<br />

raTa `<strong>da</strong>ebrunebinaT~ azerbaijanelebi rwmenis saTaveebTan, magram es ar mox<strong>da</strong>. ra<br />

Tqma un<strong>da</strong>, dRes islami respublikis mosaxleobis sulieri cxovrebis nawilia, magram<br />

igi ar trans<strong>for</strong>mir<strong>da</strong> realur politikur Zalad. rogorc rusi mkvlevari a.polonski<br />

aRniSnavs, `qveyanaSi mox<strong>da</strong> religiis erTgvari desakralizacia. TiTqmis arc erT<br />

socialurad mniSvnelovan sferoSi islami ar gamodis rogorc <strong>da</strong>moukidebeli Zala _<br />

mas pativs scemen, mas iyeneben, magram misiT ar xelmZRvaneloben” 194 .<br />

eqspertebi aRiareben, rom religiuri faqtori ar iqca ganmsazRvrelad baqos<br />

saSinao <strong>da</strong> sagareo politikaSi.<br />

rogorc samecniero literaturaSi aRiniSneba, gviansabWoTa periodis azerbaijan-<br />

Si religiuri aRorZineba Zireuli eTnosis axali nacionaluri identurobis Camoyalibebis<br />

Sedegi iyo. arsebobs sxva<strong>da</strong>sxva azri imis Taobaze, Tu ra faqtorebma Seuwyo<br />

xeli am TviTSegnebis ganviTarebas. bren<strong>da</strong> Saferis azriT, es procesi saTaves jer<br />

kidev perestroikamdel periodSi iRebs, roca saistorio <strong>da</strong> literaturuli nawarmoebebiT<br />

STagonebul azerbaijanis inteligenciaSi Tavs iCens axali koleqtiuri identurobis<br />

ideebi (Shaffer B. Borders and Brethen. Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. London<br />

and Cambridge, 2002. P.6-7, 119). mark saroiani miiCnevs, rom azerbaijanelTa axali nacionaluri<br />

identurobis Camoyalibebas, ZiriTa<strong>da</strong><strong>da</strong>, biZgi misca 80-iani wlebis bolos<br />

mTiani yarabaRis irgvliv ganviTarebulma movlenebma. rusi <strong>da</strong> azerbaijaneli mkvlevrebi<br />

Tvlian, rom axali nacionaluri TviTSegneba, marTalia, aisaxebo<strong>da</strong> mcirericxovani<br />

disidenturi <strong>da</strong> naxevraddisidenturi wreebis saqmianobaSi sabWoTa periodSi,<br />

magram ZiriTadi mainc yarabaRis konfliqti — e.w. `somxuri katalizatori~ iyo. 195<br />

rogorc Cans, es konfliqti aRmoCn<strong>da</strong> impulsi, romelmac biZgi misca ara marto<br />

azerbaijanis erovnul moZraobas, aramed respublikis mkvidri mosaxleobis religiuri<br />

TviTSegnebis Tan<strong>da</strong>TanobiTi zrdis arapir<strong>da</strong>piri mizezic gax<strong>da</strong>.<br />

amasTan, es ufro kulturuli moZraoba iyo, vidre gacnobierebuli religiuri<br />

ideologia, romelic ganapirobeb<strong>da</strong> azerbaijanelTa swrafvas TavianTi religiis<br />

`fesvebisaken~. xalxis umravlesobisaTvis, romlebic sabWoTa skolis aTeisturi<br />

194 Полонский А. Ислам в контексте общественной жизни современного Азербайджана. – История, июль 1999, № 28. С.10-<br />

13.<br />

195<br />

Саттаров Р. Ислам как политический фактор в постсоветском Азербайджане. – В журн.: Центральная Азия и Кавказ.<br />

2004, № 4 (34), с.8.<br />

81

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!