kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ver asc<strong>da</strong> saerTo tendenciebs, aqac Tavi iCina fun<strong>da</strong>mentalizmis niSnebma.<br />
iu<strong>da</strong>izmis mimdevaria 20 000-mde qarTveli ebraeli, aseve ZiriTa<strong>da</strong>d azerbaijanSi<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>RestanSi warmodgenili TaTebis (mTis ebraelebis) sazogadoeba. arian aseve<br />
aSkenazi ebraelebi, romlebic ZiriTa<strong>da</strong>d baqoSi cxovrobdnen <strong>da</strong> romelTa didi nawili<br />
israelSi wavi<strong>da</strong> qveyanaSi arsebuli mZime ekonomikuri mdgomareobis <strong>da</strong> ara<br />
diskriminaciis gamo.<br />
iudevelebis ricxvi bolo 30 wlis ganmavlobaSi sistematurad mcirdebo<strong>da</strong>. erTi<br />
mxriv, amis mizezi isa, rom iu<strong>da</strong>izmi monoeTnikuri religiaa <strong>da</strong> masobriv prozelitizms,<br />
qristianobisa <strong>da</strong> islamisagan gansxvavebiT, iu<strong>da</strong>izmi ar eweva. meore mxriv,<br />
iudevelTa migracia wamyvani tendencia iyo msoflioSi meore msoflio omis Semdeg,<br />
sabWoTa kavSirSi ki — 70-ani wlebi<strong>da</strong>n. israelSi asvlis saerTo tendenciasTan erTad,<br />
saqarTvelo<strong>da</strong>n iudevelTa emigracias xeli Seuwyo bolo wlebSi Seqmnilma mZime<br />
socialurma <strong>da</strong> ekonomikurma viTarebam. dRes TbilisSi 2 sinagogaa. aseve sinagoga<br />
arsebobs yvelgan, sa<strong>da</strong>c ebraelebi kompaqturad saxloben: quTaisSi, baTumSi, soxumSi,<br />
qarelSi, onSi.<br />
budizmis mimdevrebi ki arian kalmuxebi, romlebic specialur literaturaSi<br />
xSirad arc moixsenieben kavkasiaSi mcxovrebTa Soris, Tumca maT (122 000 mosaxle)<br />
mWidro urTierToba aqvT samxreTiT mcxovreb <strong>da</strong>Restnel xalxebTan. isini <strong>da</strong>Restnis<br />
CrdiloeTiT, kaspiis zRvis Crdilo-<strong>da</strong>savleTiT cxovroben. maTi urTierToba<br />
kavkasielebTan sul ufro intensiuri xdeba.<br />
rac Seexeba religiur seqtebs, mahmadianobis SigniT arsebul mimdinareobebze,<br />
romlebic samxreT kavkasiaSi gvxvdeba, qvemoT visaubrebT. axla ki, qristianobis<br />
farglebSi arsebul seqtebs SevexoT.<br />
seqtantebis momravleba kavkasiaSi ruseTis <strong>da</strong>mkvidrebas ukavSirdeba. <strong>kavkasiis</strong><br />
ruseTTan SeerTebis procesis paralelurad, SemoerTebul miwebze iqmnebo<strong>da</strong> rusuli<br />
<strong>da</strong>saxlebebi. es saSualebas iZleo<strong>da</strong>, Semcirebuliyo saokupacio jaris raodenoba <strong>da</strong><br />
misi Sesanaxi xarjebi, anu <strong>da</strong>suliyo isini Cveulebrivi samxedro garnizonebis<br />
odenobamde. es, agreTve, <strong>da</strong>aCqareb<strong>da</strong> SemoerTebuli miwebis aTvisebis process.<br />
aRniSnuli miznis ganxorcieleba, amave dros, ruseTi<strong>da</strong>n `gansakuTrebiT saSiS~<br />
seqtaTa gaZevebisa <strong>da</strong> marTlmadidebeli mosaxleobisagan maTi izolaciis xerxs<br />
warmoadgen<strong>da</strong>.<br />
ukve 1831 wels yarabaRis provinciaSi gaCn<strong>da</strong> donis kazakebi<strong>da</strong>n gamosuli duxoborebis<br />
pirveli <strong>da</strong>saxleba yizil-yiSlayi. momdevno wels naxWevnis guberniaSi<br />
molokanTa pirveli sofeli — bazar-Cai aRmocen<strong>da</strong>. gadmosaxlebuli seqtantebis<br />
gar<strong>da</strong>, kavkasiaSi mravali seqtanti nebayoflobiTac modio<strong>da</strong>.<br />
kidev ufro adre, 1817 wels, saqarTveloSi gamoCndnen germaneli kolonistebi,<br />
romlebic <strong>da</strong>saxldnen Tbilisisa <strong>da</strong> elizavetopolis guberniebSi. 1830 wels maTi<br />
ricxvi <strong>da</strong>axloebiT 2000 kacs Seadgen<strong>da</strong>. yvela isini protestantebi iyvnen.<br />
general ermolovis dros, strategiuli mniSvnelobis punqtebSi Seqmnili<br />
garnizonebis gverdiT, iqmnebo<strong>da</strong> samxedro <strong>da</strong>saxlebani — e.w. Stab-binebi, sa<strong>da</strong>c<br />
jariskacebi, samxedro samsaxuris paralelurad, sakuTar meurneobasac misdevdnen <strong>da</strong><br />
ojaxebic hyav<strong>da</strong>T. ase gaCn<strong>da</strong> marTlmadidebelTa soflebi. maTTan erTad, izrdebo<strong>da</strong><br />
gadmosaxlebul seqtantTa raodenobac. maT asaxlebdnen magistralur<br />
mimarTulebebze, romelTac ruseTisaTvis strategiuli mniSvneloba hqon<strong>da</strong>. erTi<br />
talRa <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong> im trasis gaswvriv, romelic SemdgomSi ruseTsa <strong>da</strong> irans Soris<br />
ZiriTad savaWro magistralad iqca: Tbilisi-elizavetopoli (ganja)-yazaxi-deliJanielenovka<br />
(sevani)-axta (raz<strong>da</strong>ni)-erevani.<br />
meore talRa gansaxl<strong>da</strong> ruseTis jarebis TurqeTisaken moZraobis strategiulad<br />
18