kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
wlis 11 seqtembris movlenebis fonze warmoCenili sxva<strong>da</strong>sxva fobiis sawinaaRmdego<br />
efeqturi antidotis gamomuSaveba mxolod <strong>da</strong> mxolod kacobriobis kulturul<br />
monapovarSi iberul-kavkasiuri Rvawlis SeswavliT, saTanado <strong>da</strong>skvnebiTa <strong>da</strong> codniT<br />
SeiaraRebis SemTxvevaSi aris SesaZlebeli 156 .<br />
qarTvelTa kulturuli identurobis problema: istoriuli Wrili<br />
kulturuli, civilizaciuri <strong>da</strong> religiuri identurobis problema gansakuTrebiT<br />
aqtualuri gax<strong>da</strong> civi omis <strong>da</strong>srulebis Semdgom etapze. Tumca rogorc problema, igi,<br />
sxva<strong>da</strong>sxva saxeliTa <strong>da</strong> Sinaarsobrivi <strong>da</strong>tvirTviT, yovelTvis arsebob<strong>da</strong>. amitom<br />
interesmoklebuli ar iqneba, mikled mimovixiloT qarTvelTa kulturuli<br />
identurobis istoriuli dinamika.<br />
I. uZvelesi periodis qarTuli kulturis raobis Sesaxeb msjeloba Znelia ori<br />
ZiriTadi mizezis gamo: 1) es aris qarTuli kulturis Camoyalibebis periodi; 2) masze<br />
arsebuli codna emyareba arqeologiur masalas, ucxoel avtorTa TxzulebebSi<br />
Semonaxul cnobebs <strong>da</strong> mogviano xanis qarTuli werilobiTi wyaroebis in<strong>for</strong>macias.<br />
isini iZleva safuZvels <strong>da</strong>skvnisaTvis, rom ”saqarTvelos istoriis gariJraJi<strong>da</strong>n ...<br />
Cveni samSoblo wina aziis did kulturul wreSi Sedio<strong>da</strong>” 157 . uZveles periodSi<br />
qarTuli kulturis Camoyalibeba mimdinareob<strong>da</strong> axlo aRmosavleTis didi<br />
kulturebis (Suamdinaruli, asuruli, xeTuri, urartuli) ganapiras, maT periferiaze.<br />
cota ufro gvian igi ganviTarebas ganagrZob<strong>da</strong> <strong>da</strong>savluri (berZnul-romauli) <strong>da</strong><br />
aRmosavluri (parTiul-sparsuli) kulturebis gzaSesayarze. jerjerobiT, vidre<br />
aRniSnuli periodis qarTuli kulturis ZiriTadi maxasiaTeblebi Seswavlili ar aris<br />
(isic un<strong>da</strong> iTqvas, rom, masalis simwiris gamo, am maxasiaTebelTa <strong>da</strong>fiqsireba rTuli<br />
saqmea), raime mkafio <strong>da</strong>skvnis gakeTeba Znelia. mxolod imis Tqma SeiZleba, rom<br />
qarTuli kulturis saxe sul ufro mkafiod ikveTeba orive samyaro<strong>da</strong>n momdinare<br />
kulturuli impulsebis aTviseba-ga<strong>da</strong>muSavebis fonze.<br />
II. momdevno periodi _ IV-X saukuneebi. am dros qarTuli kultura qristianuli<br />
(<strong>da</strong>savluri) civilizaciis ganapira kulturad SeiZleba ganvixiloT. swored am<br />
periodSi `simbiozuri elinisturi kulturis qristianobasTan SerwymiT iqmneba<br />
bizantiuri kulturuli tradiciebi, romlis sferoSi Semodian agreTve aRmosavluri<br />
qristianobis arealSi moqceuli qveynebi, maT Soris, istoriuli saqarTveloc.<br />
elinisturi kulturuli tendenciebis safuZvelze aRmosavluri qristianobis wiaRSi<br />
yalibdeba axali kulturuli centrebi, sakuTari erovnuli <strong>da</strong>mwerlobebiT <strong>da</strong><br />
aRmosavlur-<strong>da</strong>savlur civilizaciaze <strong>da</strong>myarebuli erovnuli kulturuli<br />
tradiciebiT” 158 .<br />
sainteresoa, rom Tavad qarTvelebi sakuTar Tavs swored am kulturuli sivrcis<br />
nawilad aRiqvamen. am mxriv niSandoblivia ioane sabanisZis ori fraza: `romelni ese<br />
varT yuresa amas queyanisasa~, _ ambobs erTgan avtori; `ara xolo Tu berZenTa<br />
sarwmunoebai ese RmrTisa mieri moipoves, aramed Cvenca, SorielTa amaT mkvidrTa~, _<br />
aRniSnavs meoregan 159 .<br />
156 gazeTi “xvalindeli dRe”, 2. IX. 2003.<br />
157 qiqoZe g. qarTuli kulturis perspeqtivebi. _ rCeuli Txz. sam tomad, t.II, Tb., 1964, gv. 230.<br />
158 gamyreliZe T. saqarTvelo evropaa Tu azia? — “Academia” (istoriul-filologiuri Jurnali). t.1. Tb.,<br />
2001, gv.6.<br />
159 ioane sabanisZe. wamebai wmidisa <strong>da</strong> netarisa mowamisa qristesisa haboisi. — wignSi: Cveni saunje, t.1, Tb.,<br />
1960, gv.46-47.<br />
66