kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
CrdiloeT kavkasias Soris, an <strong>da</strong>mkvidrdnen azerbaijanSi, sa<strong>da</strong>c gadian mkurnalobisa<br />
<strong>da</strong> reabilitaciis kurss, zogi maTgani adgilobriv umaRles saswavlebelSic swavlobs.<br />
qristianuli <strong>da</strong>savleTi aseve iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva arxs, maT Soris — konfesiursac.<br />
maT mier tardeba religiuri mimarTulebis konferenciebi <strong>da</strong> seminarebi.<br />
200 welze metia, azerbaijanSi mcxovreb ingiloTa Soris Tavis saqmianobas eweva<br />
saqarTvelos marTlmadidebluri eklesia, romelmac qristianad moaqcia am eTnoreligiuri<br />
jgufis nawili. amgvar prozelitebs uqmnian swavlis pirobebs saqarTveloSi,<br />
aZleven qarTul saxelebsa <strong>da</strong> gvarebs. samSobloSi isini brundebian rogorc `gavlenis<br />
agentebi~.<br />
1990 wli<strong>da</strong>n periodulad Cndebian emisrebi vatikani<strong>da</strong>n.<br />
aRsaniSnavia, rom islamis aratradiciuli mimdinareobebi popularulia axalgazrdobaSi,<br />
aratradiciul mimdinareobebTan brZola ufro politikuri xasiaTisaa, vidre<br />
religiuri.<br />
amrigad, politikuri xelisufleba akontrolebs situacias konfesiur sferoSi.<br />
misi <strong>da</strong>mokidebuleba uaryofiTia aratradiciuli mimdinareobebis mimarT.<br />
somxeTis respublika samxreT <strong>kavkasiis</strong> mTianeTSi mdebareobs. teritoria — 29,8<br />
aTasi kvaretuli kilometri. de<strong>da</strong>qalaqi — erevani.<br />
CrdiloeTiT esazRvreba saqarTvelo, aRmosavleTiT — azerbaijani, <strong>da</strong>savleTiT —<br />
TurqeTi, samxreTiT — irani.<br />
somexi xalxis istoriul bedSi somxeTis respublikis Tanamedrove teritorias XX<br />
s. <strong>da</strong>sawyisamde ganmsazRvreli roli ar Seusrulebia. somxeTis didi nawili Sedio<strong>da</strong><br />
osmaleTis imperiis SemadgenlobaSi, sa<strong>da</strong>c somexTa raodenoba <strong>da</strong>axloebiT 2,5 mln<br />
Seadgen<strong>da</strong>. maTi umravlesoba aRmosavleTis 6 vilaieTSi cxovrob<strong>da</strong>. sakmaod<br />
mravalricxovani somxuri diaspora arsebob<strong>da</strong> ruseTSi <strong>da</strong> mis sazRvrebs gareTac.<br />
e.hobsbaumi wer<strong>da</strong>, rom Tanamedrove somxeTi — es aris yvelaferi is, rac <strong>da</strong>rCa mas<br />
Semdeg, rac yvela <strong>da</strong>narCen teritoriaze, sa<strong>da</strong>c adre somxebi cxovrobdnen, isini<br />
gawyvites an gandevnes iqi<strong>da</strong>n 8 .<br />
1998 wlis 1 ianvris monacemebiT, somxeTis <strong>mosaxleoba</strong> 3 793 200 mcxovrebs Seadgens,<br />
maTgan 95%-ze meti eTnikuri somexia. ena — somxuri, romelic indoevropuli ojaxis<br />
somxur jufs ganekuTvneba. ganarCeven aRmosavlur <strong>da</strong> <strong>da</strong>savlur saliteraturo enas;<br />
<strong>da</strong>savlur saliteraturo enaze somxuri diaspora metyvelebs, aRmosavlurze ki<br />
somxeTSi mcxovrebi somxebi laparakoben. somxur enas aqvs sakuTari <strong>da</strong>mwerloba,<br />
romelic 39 aso-niSans Seicavs.<br />
sakuTriv somxeTis gar<strong>da</strong>, eTnikuri somxebi cxovroben msoflios mraval qveyanaSi<br />
<strong>da</strong> mZlavr <strong>da</strong> gavlenian somxur diasporas qmnian. sazRvargareT somxebis gansaxlebis<br />
ZiriTadi centrebia ruseTi (armaviri, rostovi, moskovi) — 800 000, saqarTvelo<br />
(javaxeTi <strong>da</strong> Tbilisi) — 500 000, TurqeTi (ZiriTa<strong>da</strong>d stamboli) — amJamad 85 000, aSS<br />
(ZiriTa<strong>da</strong>d kali<strong>for</strong>nia)— 1 000 000, argentina — 85 000, safrangeTi — 500 000, libani —<br />
150 000, irani — 200 000, siria — 130 000, kana<strong>da</strong> — 60 000, avstralia — 30 000. sul somxuri<br />
diaspora msoflios 60 qveyanaSia gafantuli.<br />
somxeTSi cxovroben rusebis, iezidebis, berZnebisa <strong>da</strong> ebraelebis eTnikuri<br />
umciresobebi, agreTve aisorebi <strong>da</strong> ukrainelebi. somxeTSi mcxovreb azerbaijanelTa<br />
umravlesobam 1980-90-iani wlebis mijnaze <strong>da</strong>tova sacxovrebeli <strong>da</strong> Tavi azerbaijansa<br />
8 Хобсбаум Э. Нации и национализм после 1790 года. М., 1998, с.263.<br />
15