12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

jer ar mieRwia) <strong>da</strong> kulturuli eqspansia, romelic, rogorc zemoTac iTqva, Tumca ki<br />

<strong>da</strong>iwyo, magram misi gagrZelebisa <strong>da</strong> ganviTarebisaTvis aucilebeli dro saqarTvelos<br />

ar eyo 117 .<br />

XIII saukuni<strong>da</strong>n viTareba kavkasiaSi Zireulad Seicvala. monRolTa Semosevebis<br />

Semdeg saqarTvelos saxelmwifo <strong>da</strong>sust<strong>da</strong>, CrdiloeT kavkasiaSi Tan<strong>da</strong>Tan fexi<br />

moiki<strong>da</strong> islamma. kavkasionis qedis CrdiloeTiT <strong>da</strong> samxreTiT Camoyalib<strong>da</strong><br />

erTmaneTisagan arsebiTad gansxvavebuli politikuri <strong>da</strong> kulturuli sistemebi. <strong>da</strong><br />

Tumca kavkasielTa Soris bevri ram <strong>da</strong>rCa saerTo, pirvel rigSi, swored kulturis<br />

sferoSi (yofiTi kultura, stumar-maspinZloba, TaobaTa Soris urTierToba,<br />

Zmadnaficoba <strong>da</strong> sxv.), gansxvaveba sul ufro sagrZnobi xdebo<strong>da</strong>.<br />

XI saukuneSi Camoyalibebuli ideologiur-politikuri koncefcia momdevno saukuneebSic<br />

`gamococxldebo<strong>da</strong>~ xolme. magaliTad, erekle II dros gaCn<strong>da</strong> idea samxreT<br />

<strong>kavkasiis</strong> gaerTianebisa erekles xelisuflebis qveS 118 . centrad am SemTxvevaSic<br />

saqarTvelo ivaraudebo<strong>da</strong>, Tumca viTareba absoluturad gansxvavebuli iyo <strong>da</strong> am<br />

erTobis ideas sagareo politikuri orientaciis sakiTxis simwvave gansazRvrav<strong>da</strong>.<br />

amier<strong>kavkasiis</strong> gansakuTrebuli komiteti (ozakomi), komisariati, amier<strong>kavkasiis</strong><br />

seimi. samxreT <strong>kavkasiis</strong> gaerTianebis mcdeloba sabWoTa kavSiris SemadgenlobaSi.<br />

<strong>kavkasiis</strong> xalxTa erTgvari gaerTianeba mox<strong>da</strong> ruseTis imperiis farglebSi. <strong>kavkasiis</strong><br />

samefisnacvlos SemadgenlobaSi Sevi<strong>da</strong> rogorc samxreT, aseve CrdiloeT <strong>kavkasiis</strong><br />

administraciuli erTeulebi, administraciul centrsa <strong>da</strong> mefisnacvlis samyofels ki<br />

Tbilisi warmoadgen<strong>da</strong>. iranisa <strong>da</strong> TurqeTis gavlenis sferoebad ramdenimesaukunovani<br />

<strong>da</strong>yofis Semdeg, erTian politikur sivrceSi amgvarma gaerTianebam<br />

xelsayreli pirobebi Seqmna <strong>kavkasiis</strong> xalxebs Soris tradiciuli kontaqtebis (maT<br />

Soris, kulturuli) gacxovelebisaTvis, Tumca am gzaze seriozul problemebs qmni<strong>da</strong><br />

`divide et impera”-s imperiuli principi.<br />

1917 wlis Tebervlis revoluciis Semdeg ruseTis droebiTma mTavrobam samxreT<br />

<strong>kavkasiis</strong> gamgeblobisaTvis Seqmna `amier<strong>kavkasiis</strong> gansakuTrebuli komiteti~.<br />

xelisuflebis saTaveSi bolSevikebis mosvlis Semdeg (1917 wlis oqtomberi) Seiqmna<br />

amier<strong>kavkasiis</strong> komisariati. 1918 wlis TebervalSi Camoyalib<strong>da</strong> amier<strong>kavkasiis</strong> seimi,<br />

romlis <strong>da</strong>Sla mis Semadgenel nawilebs Soris (saqarTvelo, azerbaijani, somxeTi)<br />

arsebulma winaaRmdegobebma <strong>da</strong> saxelmwifoebrivi <strong>da</strong>moukideblobis SesaZleblobis<br />

Seqmnam ganapiroba, rasac mohyva kidec saqarTvelos, somxeTisa <strong>da</strong> azerbaijanis<br />

<strong>da</strong>moukidebel saxelmwifoTa gamocxadeba 1918 wlis maisSi. samxreT <strong>kavkasiis</strong> erTian<br />

politikur organizmad Camoyalibebas safuZveli ar hqon<strong>da</strong>.<br />

sabWoTa xelisuflebis <strong>da</strong>myarebis Semdeg, ruseTma kidev erTxel sca<strong>da</strong> erTiani<br />

administraciuli erTeulebis Seqmna CrdiloeT <strong>da</strong> samxreT kavkasiaSi: 1924-1936<br />

wlebSi arsebob<strong>da</strong> amier<strong>kavkasiis</strong> sabWoTa federaciuli socialisturi respublika,<br />

1922-1924 wlebSi _ mTielTa avtonomiuri respublika rsfsr-s SemadgenlobaSi. arc am<br />

mcdelobas mohyolia warmateba.<br />

rogorc <strong>da</strong>vinaxeT, ama Tu im saxis kavkasiuri erTobis Seqmnis cdebs safuZvlad<br />

politikuri realiebi edo. ara mxolod politikuri qmedebani, aramed aseT erTobaTa<br />

SesaZlo an realuri arsebobis TviT ideebic ki ufro politikuri koniunqturi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare Cans, vidre wmin<strong>da</strong> mecnieruli analizi<strong>da</strong>n 119 .<br />

117 tuxaSvili l. narkvevebi qarTuli diplomatiis istorii<strong>da</strong>n. wigni I. Tb., 1994, gv.78-79.<br />

118 tuxaSvili l. qarTl-kaxeTis samefos urTierToba <strong>kavkasiis</strong>a <strong>da</strong> maxlobeli aRmosavleTis xalxebTan me-<br />

18 saukunis meore naxevarSi. — kreb.: saqarTvelos feo<strong>da</strong>luri xanis istoriis sakiTxebi. Tb., 1972;<br />

Мачарадзе В. Грузинские документы по истории грузино-курдско-ассирийско-русских взаимоотношений 60-70-х гг.<br />

XVIII века. Тбилиси, 1989.<br />

119 kopaliani e., kviciani j. kavkasia XX saukuneSi (zogierTi socialur-kulturuli problema). Tb., 2001, gv.6.<br />

51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!