12.05.2015 Views

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

kavkasiis geografiuli garemo da mosaxleoba - Center for Social ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

xSirad aralegalurad an naxevrad legalurad moqmedeb<strong>da</strong> 5 .<br />

2004 w. <strong>da</strong>sawyisisaTvis qveyanaSi arsebob<strong>da</strong> 1300 moqmedi meCeTi <strong>da</strong> islamis sxva<br />

sakulto obieqti; sxva konfesiaTa 40-ze meti sakulto nageboba. baqoSi dRes sami<br />

marTlmadidebluri taZaria. respublikaSi aris raskolnikebisa <strong>da</strong> seqtantebis<br />

samlocveloebi, Svidi sinagoga, maTgan erTi, romelic baqoSi mdebareobs <strong>da</strong> yvelaze<br />

didia kavkasiaSi, aigo 2003 wels `joinTis~ saxsrebiT. de<strong>da</strong>qalaqSi rekonstruirebulia<br />

kaTolikuri eklesia, kidev erTs safuZveli Caeyara 2003 wels, azerbaijanSi<br />

romis papis vizitis dros.<br />

azerbaijanSi dRes arsebobs saswavlo <strong>da</strong>wesebulebebi <strong>da</strong> kursebi tradiciul<br />

konfesiaTa safuZvlebis Sesaswavlad: baqos islamuri universiteti filialebiT<br />

sxva<strong>da</strong>sxva raionSi; madrasebi — saSualo saswavlo <strong>da</strong>wesebulebani, meCeTebTan, eklesiebTan,<br />

sinagogebTan Seqmnilia saswavlo kursebi.<br />

faqtia, rom postsabWoTa azerbaijanSi `religiuri renesansi~ erovnuli<br />

TviTSegnebis zrdis paralelurad mimdinareobs. baqos ekonomikur <strong>da</strong> politikur<br />

kvlevaTa centris monacemebiT, 90-iani wlebis bolos azerbaijanelebis mxolod 4-6%<br />

Tu iyo `aqtiuri~ morwmune <strong>da</strong> <strong>da</strong>mcveli religiuri miTiTebebisa <strong>da</strong> cxovrebis wesisa,<br />

87-92% ki iseT kategorias Seadgen<strong>da</strong>, romelic acxadeb<strong>da</strong>, rom muslimi iyo, Tumca<br />

naklebad an saerTod ar asruleb<strong>da</strong> religiur ritualebs. <strong>da</strong>narCen 3%-s aTeistebi<br />

warmoadgendnen. azerbaijanelebis umravlesoba aqtiurad stumrobs meCeTs religiur<br />

dResaswaulebze, Tumca aSuras uqme dRes, rodesac muhamedis SvilTaSvils husein ibn<br />

alis glovoben <strong>da</strong> TviTgvemis ritualebic tardeba, sagrZnoblad pasiuroben. rogorc<br />

am sakiTxebis mkvlevari raul motika askvnis, <strong>kavkasiis</strong> qveynebSi islami istoriulad<br />

ganpirobebul adgilobriv TaviseburebaTa <strong>garemo</strong>Si ganviTar<strong>da</strong> <strong>da</strong> mowy<strong>da</strong><br />

saerTaSoriso muslimur moZraobebsa Tu mimdinareobebs. Tav<strong>da</strong>pirvelad, sazRvris<br />

gaxsnis Semdeg, mravali axalgazr<strong>da</strong> ewvia TanamoZme TurqeTis saswavleblebs. Tumca<br />

90-iani wlebis bolosaTvis oficialur <strong>da</strong> naxevradoficialur saswavleblebs<br />

azerbaijanelebi ukve amreziT uyurebdnen, <strong>da</strong>inaxes ra, rom ucxoeTSi swavlamiRebuli<br />

<strong>da</strong> samSobloSi <strong>da</strong>brunebuli axalgazrdebi ukve Riad qa<strong>da</strong>gebdnen sunitur ideebs <strong>da</strong><br />

arc `Sahsei-vahseis~ tradiciis gmobas eridebodnen. 6 .<br />

<strong>for</strong>maluri niSniT, meCeTebi ar iyofa Siitur <strong>da</strong> sunitur meCeTebad (vahabitTa<br />

meCeTebis gamoklebiT, sa<strong>da</strong>c mxolod am mimdinareobis warmomadgenlebi <strong>da</strong>dian).<br />

2004 w. <strong>da</strong>sawyisisaTvis savaldebulo registracia gavlili hqon<strong>da</strong> 230 konfesiur<br />

Tems, maT Soris: 201 muslimurs, <strong>da</strong>narCens — qristianuls — rusul <strong>da</strong> qarTul<br />

marTlmadideblurs, luTeranuls, romaul-kaTolikurs, axalsamociqulos,<br />

moloknebs, meSvide dRis adventistebs, ormoc<strong>da</strong>aTianelebs, ieRovas mowmeebs,<br />

iudevelTa sxva<strong>da</strong>sxva mimdinareobas <strong>da</strong> sxv 7 .<br />

vahabizmi azerbaijanSi ar aris `mebrZoli~, Semtevi xasiaTisa. morwmuneebs igi<br />

izi<strong>da</strong>vs `religiaSi ubraloebis~ ideebiT. sainteresoa, rom man mimdevrebi pova adgilobriv<br />

eTnoreligiur umciresobebSi — lezgebSi, avarelebsa <strong>da</strong> waxurebSi, romelTac<br />

amiT gamoxates protesti maTi samoqalaqo uflebebis SezRudvis winaaRmdeg.<br />

ufro zogadi TvalsazrisiT, aratradiciuli mimdinareobaTa gaCena gareSe<br />

Zalebis metoqeobis Sedegia, romlebic sakuTari gavlenis gaZlierebisaTvis nebismier<br />

saSualebas iyeneben, maT Soris — konfesiursac. aratradiciuli mimdinareobani xels<br />

uwyoben religiis, pirvel rigSi, ZiriTadis — islamis — politizacias.<br />

5 Саттаров Р. Ислам как политический фактор в постсоветском Азербайджане. – В журн.:Центральная Азия и Кавказ. 2004,<br />

№ 4 (34), с.9.<br />

6<br />

xinCagaSvili S. eTnikuri <strong>da</strong> religiuri situaciis dinamika kavkasiaSi (postsabWoTa periodi). —<br />

saqarTvelos mecn.akad. politologiis institutis weliwdeuli — 2003. Tb., 2003, gv.71.<br />

7 iqve, gv.151.<br />

13

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!