CLAIRLIEU - Canons Regular Blog

VORMING TOT PRIESTER-KLOOSTERLING 55
afwijzing door het generaal kapittel van 1856 echter een feit
werd, heeft hij op een ongebruikelijke wijze de gemeenschap
van personen en goederen weten door te voeren, die een einde
maakte aan de stabilitas loci11, Ook deze tactische manoeuvre
is hem door sommigen kwalijk genomen.
Met grote bezorgdheid moet hem ook de aanspraak van de
staat op de goederen van St.-Agatha en de daaruit volgende
procesvoering hebben vervuld. Heel zijn verder leven bleef deze
jarenlange dreiging als een steeds somberder wolk boven het
klooster hangen18.
Een andere kwellende onzekerheid, die het hart van van den
Wijmelenberg met angst en zorg vervulde, was de toenemende
kritiek op de echtheid van de Kruisherenaflaat, vooral vanuit
Frankrijk. Zij werd oorzaak, dat ook de Congregatie der Aflaten
en Relikwieen langzamerhand aan deze aflaat begon te twijfelen.
In zijn boekje De H. Odilia maakt L. Honhon zich tot tolk van
de grote ongerustheid, die dit bij de Kruisheren wekte19.
Immers, de goede naam van de orde stond hierbij op het spel.
Op 20 augustus 1516 had paus Leo X in een apostolische
breve aan de magister generaal der kruisheren en aan zijn op-
van heel zijn convent. Hij wijst van den Wijmelenberg o.a. op de bezwaren, die
men niet alleen te Diest, maar ook elders heeft tegen de overhaasting waarmee en
de methode waarop de nieuwe statuten werden opgedrongen. De tekst van deze
moedige brief staat gecopieerd in het memoriaal van het klooster te Diest : Levensschets
der Diestersehe Kruisheeren.
17 A. van Asseldonk, Van den Wijmelenberg.
wriiBiJ rhTeueinid.e Van de tachtiSiariSe oorIg ^ 1648 werden onder stadhouder
Willem II het klooster en zijn bezittingen in beslag genomen en moesten de St.-
Agathase kruisheren in ballingschap gaan. Deze toestand duurde tot 1653. Toen
werd het gehele kloosterdomein aan de kruisheren in admodiatie afgestaan Dat
betekende, het klooster en zijn bezittingen bleven, ofschoon wederrechtelijk, het
eigendom van de Staten, dus de Verenigde Provincien. De kruisheren kregen het
klooster en zijn domeinen nu in pacht en moesten jaarlijks een som van 1200
gulden aan de Staten betalen. In 1849 besloot de Kamer, dat alle staatsdomeinen,
dus ook St.-Agatha, zouden worden verkocht. De prior van St.Agatha had intussen
reeds meermalen moeite gedaan om de pachtsom blijvend voor een vast bedrag af
te kopen of de admodiatie althans in erfpacht te doen verwisselen. Na lange
onderhandelingen werd er met de regering overeenstemming omtrent de prijs bereikt.
De goedkeuring van de Kamer was echter nog vereist. En deze stemde het
yoorstel af. In 1877 maakten de kruisheren de zaak voor het gerecht aanhangig.
In dit geruchtmakend proces, dat negen jaar duurde, viel in 1886 de beslissing ten
nadele van de kruisheren. Alleen het klooster, de kerk en enkele stukken grond
mochten zij behouden ,,als waardeering voor het zoo lange zorgzame beheer der
Staatsgoederen" (sic). Zie : J. de Pater, in In Cruce Vita, Rotterdam, 1936,
10 L. Honhon, De H. Odilia, Roermond, 1887, p. 110-111.