CLAIRLIEU - Canons Regular Blog

88 HENRICUS HOLLMANN
zich trouwens niet tot Manders alleen ; ook enkele anderen
worden met name genoemd. Men krijgt uit dit alles wel de
indruk, dat Smits tegen de situatie binnenshuis niet was opge-
wassen en nogal wat medelijden met zichzelf had. Misschien
moet men deze interne schermutselingen ook wel toeschrijven
aan het feit, dat de kruisheren te Uden te veel tijd hadden om
zich in allerlei bijkomstigheden te verdiepen en er hun kritische
commentaren op te leveren. Wat hier ook van zij, Manders
schijnt, zeker binnenshuis, geen gemakkelijk man te zijn ge-
weest; de neiging van Smits om zich verongelijkt en miskend
te voelen zal daar ook wel toe hebben bijgedragen.
Het feit, dat Martinus Manders reeds in zijn zeventigste jaar
was, geeft, gezien de tamelijk passieve toestand waarin de orde
toen verkeerde, het nodige te denken. Veel vaart viel niet te
verwachten ; de windstilte scheen bestendigd te blijven. Er valt
natuurlijk niet te ontkennen, dat hij tijdens het generalaat van
van den Wijmelenberg en ook onder dat van Smits toch wel
een zekere rol moet hebben gespeeld in het beleid der orde en
dat hij als zodanig ook een bepaalde aanhang moet hebben
gehad, die deze keuze mogelijk maakte. Bovendien valt anders
ook niet te verklaren, hoe hij vanaf 1856 tot vijf keer toe tot
definitor werd gekozen, de laatste maal nog in 1887. In de
tussenliggende perioden treffen wij hem ook steeds als afge-
vaardigde op de generate kapittels aan. Maar juist in die hoe-
danigheden was hij toch ook in de gelegenheid om het gevoerde
beleid ten minste te beinvloeden. Toch blijkt er nergens uit dat
hij pogingen zou hebben aangewend om de bestaande impasse
te doorbreken, hoewel hij daarbij ongetwijfeld op de steun der
jongere elementen had kunnen rekenen. Men mag uit deze
keuze dus wel de conclusie trekken, dat de conservatieve stro-
ming in de orde toen de overhand had. Het zou nog tien jaar
duren eer de tijd blijkbaar rijp was om de bakens te verzetten
en een nieuwe koers te gaan varen. Toch zou het onjuist zijn om
het verschil van ziensuijze tussen een conservatieve en een pro-
gressieve richting in dit geval te gaan dramatiseren. De feiten
wijzen uit, dat exponenten van de laatste als Hollmann en later
Honhon in regelmatige afwisseling in het definitorium en als
visitator vertegenwoordigd waren. Door hun langdurige priora-