CLAIRLIEU - Canons Regular Blog

VORMING TOT PRIESTER-KLOOSTERLING 65
schappelijke centra. Ook dit is niets bijzonders. De revolutietijd
had in heel Europa de katholieke onderwij sinstituten om hals
gebracht. De opheffing der Jezuietenorde (1773) was een knak
voor de wetenschap geweest. De val van Napoleon werd ook
voor de Kerk het begin van de restauratie. In 1814 werd de
Societeit van Jezus heropgericht. In de achttiende eeuw waren
de kloosters merendeels geseculariseerd en tal van katholieken,
ook priesters, hadden dit toegejuicht. De tijd voor zulke middel-
eeuwse instellingen dachten zij voorbij. Losgeraakt van een
wetenschappelijke traditie in de godgeleerdheid en de wijsbe-
geerte, zijn de katholieken in de eerste helft der negentiende
eeuw bezig geweest met het zoeken van de weg.
Het duurde enige tijd, voor het herstel voldoende gevorderd
was om stichting van nieuwe wetenschappelijke centra mogelijk
te maken. Het wachten was op de grote mannen, de geniale
voortrekkers, en die klopt men niet uit de grond." 24
Tegen de zo juist geschetste achtergrond zal men ook de
hogere opleiding te St-Agatha moeten zien om er zich een juiste
voorstelling van te kunnen vormen en er billijk over te kunnen
oordelen. En dit te meer omdat de omstandigheden voor de
kruisheren zeker zo ongunstig waren als voor anderen. Ook hier
is het waar, dat men nu eenmaal roeien moest met de riemen
die men had en dat men van de nood een deugd moest zien te
maken, al blijft het natuurlijk nog de vraag, of de toestand zo
somber werd ingezien ; in feite kan zij in ieder geval niet al te
verheven geweest zijn.
Een andere nadelige factor was het feit, dat de orde in 1840
alleen nog maar in Nederland bestond in twee kloosters, die
zich beide op vrij korte afstand van elkaar in afgelegen dorpen
van Oost-Brabant bevonden. Evenmin als hun door omstandig
heden en oude gewoonten bepaalde levensstijl, was dit isolement
bevorderlijk voor het stimuleren van wetenschappelijke bedrij-
vigheid. Het leven dat zij leidden en de taken die zij vervulden
veronderstelden een sterk plaatselijke gebondenheid. Begrensd
tot dit klein gebied waar zij zich bovendien nog maar met moeite
kon handhaven, ontbrak het de Kruisherenorde aan krachten in
24 L. J. Rogier, Beknopte Nederlandse Kerkgescbiedenh, Amsterdam, 1945, p. 97.