CLAIRLIEU - Canons Regular Blog

VORMING TOT PRIESTER-KLOOSTERLING 63
voldoende samenhorig en ononderbroken docentencorps toe
vereist. Na de Franse revolutie was er van dat alles niets meer
over. De bibliotheken van de kloosters waren geplunderd en
verstrooid ; de religieuze orden zonder inkomsten en dikwijls
zonder vaste verblijfplaats en wettelijk erkend bestaan; de
krachten der geestelijkheid werden in beslag genomen door de
zielzorg die dringender nodig was dan ooit; de universiteiten,
die opnieuw waren opgericht volgens napoleontisch model,
waren staatsinstellingen waarin de onttroonde theologie een
pover figuur maakte, zo zij er al geduld werd ; het hoger onder-
wijs was door de dwang der omstandigheden en der program-
ma's louter secularistisch en lai'caal geworden ; en de seminaries
waren bijna nooit meer dan voorbereidingsscholen voor de
parochiegeestelijkheid, met een staf van docenten die tot het
strikte minimum beperkt werd en waar men onderwees ,,wat
iedere priester weten moet".
Onder deze omstandigheden die niet gekozen, maar onder-
gaan werden door de Kerk in Frankrijk, Belgie, Nederland,
Duitsland, Spanje en Italie, zou het onrechtvaardig zijn om de
geestelijkheid van de 19e eeuw er een verwijt van te maken, dat
zij het onmogelijke niet verwezenlijkt heeft en dat zij geen
prachtige reeks van dogmatici van eerste rang heeft voortgebracht.
Er is nog een andere oorzaak, die het verval van het eigen
wetenschapskarakter der theologie, en ook der filosofie, verklaart.
Beide waren in het defensief gedrongen. De zorg nu om
de waarheid te verdedigen is dikwijls een beletsel geweest om
haar ook te doorgronden, wat toch de wetenschappelijke taak
van de theoloog is. De tegenstander die het katholicisme in de
19e eeuw moest bestrijden was het Deisme, ofwel het Athei'sme
zonder meer. Met bijbelteksten en geloofdogma's viel hier niets
te bereiken : de tegenstander betwistte immers de grondslagen
daarvan.
Zodoende nam de theologie een steeds geringere plaats in
bij de apologetiek. Men wil de mogelijkheid en het feit der
goddelijke Openbaring door middel van de filosofie en de
geschiedenis vaststellen ; men tracht als het ware een dwingend
bewijs voor de Openbaring te leveren. De ongelovige wijsbe-